Maak afspraken intern of met eventuele externe partijen over het plaatsen van de verkiezingsborden.

Meer achtergrondinformatie over de verkiezingsborden volgt in de circulaire van het ministerie van BZK, eind augustus.

De minister van BZK heeft in de circulaire aandacht besteed aan weerbaarheid van het verkiezingsproces en raadt aan een analyse van kwetsbaarheden in het verkiezingsproces uit te voeren.

Meer informatie volgt in de circulaire van het ministerie van BZK, eind augustus.

Start op tijd met het werven van stembureauleden.  Zie voor communicatiematerialen voor de werving van stembureauleden de pagina communicatiematerialen.

Het ministerie van BZK voert van 8 t/m 30 september een campagne voor het meer betrekken van jongvolwassenen bij de democratie en verkiezingen door zich aan te melden als stembureaulid. Zorg ervoor dat op de gemeentewebsite informatie staat over hoe mensen zich kunnen als stembureaulid of teller.

Heeft jouw gemeente al genoeg aanmeldingen voor deze verkiezing? Gebruik de aanmeldingen dan om het reservebestand aan te vullen voor volgende verkiezingen. Of verwijs vrijwilligers door naar buurgemeenten die mogelijk nog op zoek zijn naar vrijwilligers.

Informatie over de campagne is begin september beschikbaar.

De gemeente kan kiezen op welke manier de stemmen worden geteld (stemopneming). Dit kan decentraal of centraal.  

Decentrale stemopneming: Op de avond van de stemming tellen de stembureaus de stemmen per lijst én per kandidaat. De volgende dag controleert het GSB tijdens een openbare zitting de processen-verbaal van alle stembureaus. Bij (vermoedelijke) fouten worden de stemmen van dat stembureau geheel of gedeeltelijk opnieuw geteld. Eventuele fouten worden gecorrigeerd in een zogenaamd corrigendum.

Centrale stemopneming: Op de avond van de stemming tellen de stembureaus alleen de stemmen per lijst. De stemmen per kandidaat worden dan nog niet geteld. Het GSB telt de volgende dag tijdens een openbare zitting de stemmen op kandidaats- en lijstniveau. Dit wordt ook wel ‘centraal tellen’ genoemd.

Besluit op welke manier de gemeente de stemopneming gaat doen: Wanneer je voor DSO kiest hoef je niets te doen. Wanneer je voor CSO kiest leg je dit vast in een besluit, dit besluit publiceer je uiterlijk op maandag 15 september 2025.

Art. N 1, tweede lid, van de Kieswet

Bekijk Voorbeeldtekst collegebesluit centrale stemopneming

Voor elke verkiezing stelt het college van burgemeester en wethouders (B&W) een gemeentelijk stembureau (GSB) in. Het GSB heeft als taak om tijdens een openbare zitting de uitkomsten van de verkiezing op gemeentelijk niveau vast te stellen. Het college van B&W wijst zittingslocaties en -tijden aan, benoemt leden en plaatsvervangende leden van het GSB en benoemt of wijst ondersteuners aan.

Art. E 7, eerste lid, E 8, eerste lid, Na 2, eerste lid; art. Na 6, eerste lid, van de Kieswet

• Bekijk Instructie het gemeentelijk stembureau 
• Bekijk Voorbeeldtekst collegebesluit benoeming leden GSB
• Bekijk Voorbeeldtekst mededeling zitting gemeentelijk stembureau

Het college van burgemeester en wethouders van de hoofdstembureaugemeenten benoemt de leden en plaatsvervangende leden van het hoofdstembureau van de Kieskring. Een benoeming geldt voor één verkiezing.

Het HSB heeft als taak de uitkomst van de stemming bij de stembureaus op kieskringniveau vast te stellen. Het hoofdstembureau bestaat uit 5 leden, van wie één voorzitter en één plaatsvervangend voorzitter. Daarnaast worden 3 plaatsvervangende leden benoemd.  Zie voor verdere taken van het HSB de pagina Taken uitslagvaststelling.

Art. E 1, eerste lid, art. E 10 en E 12 van de Kieswet

• Bekijk Het Hoofdstembureau, beschikbaar medio augustus

Tijdig, uiterlijk augustus ‘25

Het college van B&W is verantwoordelijk voor het instellen van stembureaus. Daarvoor wijst het stemlokalen aan en benoemt het de leden en plaatsvervangende leden van de stembureaus.

Art. E 3, eerste lid, E 4, eerste lid en J 4, eerste en tweede lid, van de Kieswet      

• Bekijk Instructie: Stappenplan voldoende goed bereikbare stemlokalen voor de kiezer
• Bekijk Voorbeeldtekst Kennisgeving openbare kennisgeving stembureaus
• Bekijk Het stembureau, beschikbaar eind augustus

De gemeente organiseert een training voor de leden en plaatsvervangende leden van de stembureaus en het gemeentelijk stembureau en de ondersteuners van het gemeentelijk stembureau. Voor training van stembureauledenreauleden kan de e-learning van de Kiesraad worden gebruikt. De e-learning is beschikbaar vanaf 1 september. Op het stembureau ligt altijd een stembureau-instructie voor de dag van stemming (hand out).

Art. E 4, tweede lid en E 8, tweede lid, en Na 6, tweede lid, van de Kieswet

• Bekijk de pagina stembureau-instructie
• Bekijk stembureau-instructie voor de dag van stemming (hand out)
• Bekijk stembureau-instructie voor de dag van stemming (hand out) Caribisch Nederland, beschikbaar begin oktober

De selectie wordt aangeleverd door de softwareleverancier van de burgerzakenapplicatie. De gemeente is verantwoordelijk voor het selecteren van de kiesgerechtigden. Aan kiesgerechtigdheid voor TK25 zijn de volgende eisen gesteld:

• Nederlandse nationaliteit
• 18 jaar of ouder op de dag van stemming (29 oktober 2025)
• Niet uitgesloten van het kiesrecht op de dag van kandidaatstelling (15 september 2025) door een onherroepelijk rechterlijke uitspraak.

Burgemeesters moeten daags na de kandidaatstelling het bestand met de naam- en adresgegevens van de kiesgerechtigden vaststellen voor het personaliseren van de stempassen. Het is namelijk van belang dat de stempassen tijdig aankomen bij de kiesgerechtigden. Mutaties in het kiezersregister als gevolg van overlijden of verhuizing kunnen de gemeenten in de dagen na aanlevering van het kiezersregister nog doorgeven.

Vanaf 1 september 2025 kunnen ondersteuningsverklaringen worden afgelegd voor nieuwe politieke groeperingen.

Zie voor verdere toelichting en instructie de pagina Registratie en Kandidaatstelling en onderstaande instructies.

• Bekijk Instructies Ondersteuningsverklaringen 

Op de stembureaus en tijdens de GSB zitting zijn allerlei kantoorartikelen en andere materialen zoals meubilair nodig. Het is belangrijk op tijd in kaart te brengen wat je nodig hebt en eventuele bestellingen te plaatsen, zodat alles op tijd beschikbaar is. In de stembureau-instructie staat een beknopt overzicht. Wat exact nodig is hangt af van de werkwijze binnen de gemeente.

Kijk ook of je voldoende stembussen hebt. Deze moeten voldoen aan de eisen gesteld in artikel J 3 van het kiesbesluit: stembussen moeten een sleuf hebben die kan worden afgesloten en voorzien zijn van een deksel met slot.

• Bekijk Stembureau-instructie voor de dag van de stemming (handout) 

De burgemeester bezorgt aan het adres van de kiezers de kandidatenlijsten en een overzicht van de adressen en openingstijden van de stemlokalen en mobiele stembureaus, met vermelding van de toegankelijkheid van de stemlokalen voor mensen met een lichamelijke beperking.  En een overzicht van de adressen en zittingstijden van het gemeentelijk stembureau en (bij meerdere locaties) waar de werkzaamheden voor welk stembureau worden verricht. Bereid deze teksten voor, eventueel aan de hand van een vorige versie, of aan de hand van onderstaande voorbeeldteksten.

Art. J 4, eerste lid, art. J 9 en art. Na 2, vierde lid van de Kieswet; art. J 1 van het Kiesbesluit

• Bekijk Voorbeeldtekst mededeling zittingen gemeentelijk stembureau
• Bekijk Voorbeeldtekst openbare kennisgeving stembureaus

Vanaf 1 september 2025 kunnen ondersteuningsverklaringen worden afgelegd voor nieuwe politieke groeperingen.

Zie voor verdere toelichting en instructie de pagina Registratie en Kandidaatstelling en onderstaande instructies.

Bekijk instructies ondersteuningsverklaringen

Op de dag van kandidaatstelling leveren politieke partijen hun kandidatenlijst en andere stukken in bij het centraal stembureau (de Kiesraad). Op deze lijsten staan namen van personen die zich kandidaat stellen voor de Tweede Kamerverkiezing. Het inleveren van de kandidatenlijsten moet tussen 09.00 en 17.00 uur gebeuren. Bekijk voor meer informatie de pagina Registratie en Kandidaatstelling.

Wanneer de gemeente besluit dat er centraal wordt geteld (CSO), moet dit uiterlijk op de dag van kandidaatstelling (15 september) bekend worden gemaakt.

 Art. N 1, tweede lid, van de Kieswet          

• Bekijk: voorbeeldtekst collegebesluit centrale stemopneming

De Kiesraad stelt voor elke verkiezing controleprotocollen op voor het GSB, HSB (indien van toepassing), nationaal briefstembureau (indien van toepassing) en CSB. Zie voor de controleprotocollen voor het nationaal briefstembureau, het HSB en CSB de pagina Taken uitslagvaststelling.

De controleprotocollen bevatten op alle niveaus controles op de juiste werking en het juiste gebruik van de uitslagenprogrammatuur. Daarnaast is een onderdeel van het controleprotocol voor het CSB erop gericht om fouten in de uitslagen van de GSB’s op te sporen. Het GSB kan deze uitslag dan eventueel aanpassen in een nieuwe zitting. 

Art. Na 27, derde lid, van de Kieswet 

• Bekijk controleprotocol GSB, beschikbaar eind augustus

Burgemeester brengt termijn aanvraag volmacht en kiezerspas ter openbare kennis in het Gemeenteblad. Je kunt gebruik maken van een voorbeeldtekst. Ook de termijnen voor het aanvragen van een vervangende stempas maak je openbaar, dit hoeft niet in het Gemeenteblad.

Art. L 7, tweede lid, en K 3, tweede lid, van de Kieswet

• Bekijk Voorbeeldtekst kennisgeving stemmen met een kiezerspas
• Bekijk Voorbeeldtekst kennisgeving stemmen bij volmacht
• Bekijk Voorbeeldtekst kennisgeving vervangende stempas, beschikbaar eind augustus

 De dag na de dag van de kandidaatstelling stelt de burgemeester ten behoeve van het personaliseren van de stempassen de gegevens vast van de personen die op de dag van de kandidaatstelling in de gemeente als kiezer zijn geregistreerd en bevoegd zijn om aan de stemming deel te nemen. Dit bestand wordt aan de drukkers van stempassen verstrekt.

Art. J 7, eerste lid, van de Kieswet

Maak een rooster voor de stembureauleden (wanneer hiervoor geen gebruik wordt gemaakt van een applicatie), ondersteuning vanuit de gemeente op de dag van stemming en de periode van uitslagvaststelling, GSB leden en alle ondersteuners van het GSB. Maak daarnaast afspraken voor opbouw en afbouw van de stembureaus.

Kiezers die in het buitenland wonen kunnen zicht tot en met 17 september 2025 registreren bij gemeente Den Haag.

Art. D 3, tweede lid, van de Kieswet

Meer informatie staat op Registreren als kiezer buiten Nederland - Den Haag

De stembiljetten en huis-aan-huisoverzichten van kandidaten kunnen worden gedrukt wanneer de kandidatenlijsten definitief zijn. De Kiesraad verstuurt de bestanden naar de drukkerijen van de stembiljetten. Dit zijn Paragon, Procura/Data B Verkiezingen en Joh. Enschede. Uw leverancier benadert je misschien om een drukproef te controleren. Dit doe je door de drukproef te vergelijken met het proces-verbaal I 4. Controleer ook geval of de gegevens van de gemeente op de huis-aan-huis overzichten van kandidaten kloppen.

Het controleren van de drukproef is de verantwoordelijkheid van de burgemeester. Elke gemeente is hier dus zelf verantwoordelijk voor. De Kiesraad en de hoofdstembureaus doen dit niet. De Kiesraad raadt gemeenten met dezelfde leverancier wel aan om afspraken te maken om gezamenlijk de drukproeven te controleren.

De specificaties van de stembescheiden (stempas, kiezerspas, schriftelijke volmacht en de achterkant van het stembiljet) zijn verstuurd aan de projectleiders verkiezingen. Alle bijbehorende uitleg en informatie over controles is ook aan de projectleiders verkiezingen verstuurd door het ministerie van BZK.

Verzoek aan de gemeente Den Haag om per brief te mogen stemmen: Kiezers die op de dag van kandidaatstelling staan ingeschreven in een Nederlandse gemeente, maar op de dag van stemming in het buitenland verblijven kunnen de gemeente Den Haag verzoeken om per brief te stemmen. Een dergelijk verzoek geldt alléén voor de eerstvolgende verkiezing waarvoor dat is verzocht (in tegenstelling tot een verzoek van een Nederlandse kiezer die in het buitenland woont en zich permanent kan laten registreren).

Het verzoek moet uiterlijk 28 dagen voor de dag van stemming zijn ontvangen door de gemeente Den Haag. Voor de aankomende Tweede Kamerverkiezing is dat uiterlijk 1 oktober 2025. De kiezer ontvangt dan een briefstembewijs die hij naar het briefstembureau kan opsturen. Het formulier hiervoor is beschikbaar op de website van de gemeente Den Haag.

Art. M 3, eerste en derde lid, van de Kieswet

Het aanplakken van posters is voor veel politieke partijen een belangrijk middel om hun deelname aan de verkiezing onder de aandacht van de kiezers te brengen. Ook voor de opkomstbevordering is dit van belang. Het is daarom van belang tijdig verkiezingsborden te plaatsen, waarop politieke partijen hun posters aan kunnen plakken.

Kandidaten die gekozen worden tot de Tweede Kamer moeten voor hun benoeming een verklaring van kiesgerechtigdheid overleggen. Deze verklaring van kiesgerechtigdheid is een uittreksel uit de Basisregistratie personen (BRP) waarop een aantal specifieke gegevens staan. Nieuwe Kamerleden kunnen dit uittreksel uit de BRP opvragen bij de gemeente waar zij ingeschreven staan.

Je kunt deze vraag dus mogelijk aan de balie verwachten in de periode tussen begin oktober en 12 november, wanneer de nieuwe Kamerleden geïnstalleerd worden.

• Bekijk instructie verklaring kiesgerechtigdheid, beschikbaar in september 

In de praktijk kan het gebeuren dat kiezers hun stempas niet (tijdig) hebben ontvangen, of zijn kwijtgeraakt. Om het risico te verkleinen dat kiezers zich dit pas kort voor of op de dag van de stemming realiseren kan de gemeente kiezers proactief informeren over het moment waarop de stempas wordt verstuurd. Door bijvoorbeeld een opvallende envelop te gebruiken voor het versturen van een stempas vergroot je de kans dat de envelop wordt geopend. In aanvulling daarop zou je als gemeente de inwoners de mogelijkheid kunnen bieden zich aan te melden voor een berichtenservice, bijvoorbeeld via sms, dat hen erop attendeert dat hun stempas is verstuurd.

Ook kan het soms gebeuren dat een grotere groep kiezers geen stempas heeft ontvangen, als gevolg van een fout in de postbezorging of in de selectie van de kiesgerechtigden. Dit kan bijvoorbeeld gaan om een straat of een wijk. Indien dit wordt ontdekt voor het opmaken van het Register van ongeldige stempassen (ROS), dan kunnen er proactief nieuwe stempassen worden verstuurd naar de kiezers die hierdoor zijn geraakt. In dat geval moeten de nummers van de oorspronkelijk verzonden stempassen worden opgenomen in het ROS. Het gaat dan niet om vervangende stempassen in de zin van artikel J 8 van de Kieswet, omdat die alleen door een kiezer zelf kan worden aan aangevraagd. Meld dit bij het Informatiepunt verkiezingen (informatiepunt@kiesraad.nl).

Deze werkwijze is alleen bruikbaar indien de groep kiezers die geen stempas heeft ontvangen met voldoende zekerheid kan worden afgebakend, zodat het risico op verwarring bij de kiezers en/of het stembureau over de geldigheid van de verschillende stempassen wordt tegengegaan. Ten behoeve van kiezers die al een stempas hebben ontvangen, is het van belang dat de burgemeester duidelijk communiceert waarom nieuwe stempassen worden toegestuurd en uitlegt dat de oude stempassen ongeldig zijn.

Als in uw gemeente stembureaus met afwijkende openingstijden zijn geopend of in uw gemeente mobiele stembureaus worden ingesteld, moet de burgemeester dat ter openbare kennis brengen. Als de telling op de dag van stemming op een andere locatie plaatsvindt dan waar het (mobiele) stembureau was gevestigd, dan moet de burgemeester dat ook openbaar maken. Dat doet de gemeente in het Gemeenteblad.

Art. J 1, derde en vierde lid; art. J 4a, eerste lid en art. Na 2, tweede lid, van de Kieswet

• Bekijk voorbeeldtekst openbare kennisgeving stembureaus

Burgemeester bezorgt aan het adres van de kiezers de kandidatenlijsten en een overzicht van de adressen en openingstijden van de stemlokalen en mobiele stembureaus, met vermelding van de toegankelijkheid van de stemlokalen voor mensen met een lichamelijke beperking,  en een overzicht van de adressen en zittingstijden van het gemeentelijk stembureau en (bij meerdere locaties) waar de werkzaamheden voor welk stembureau worden verricht.

Art. J 4, eerste lid, art. J 9 en art. Na 2, vierde lid van de Kieswet; art. J 1 van het Kiesbesluit

Mogelijkheid voor indienen schriftelijke verzoeken om een vervangende stempas, kiezerspas en schriftelijke verzoeken om te mogen stemmen bij volmacht.

Let op: de postbezorging is minder frequent dan in het verleden. Bij twijfel over of het document op tijd bij de kiezer aankomt is aan te raden het document op te laten halen door de kiezer bij het gemeentehuis. 

Art. J 8, derde lid, art. K 3, derde lid, en art. L 7, eerste lid, van de Kieswet

Mogelijkheid voor mondelinge aanvraag vervangende stempas en kiezerspas.

Art. J 8, derde lid, en K 3, derde lid, van de Kieswet

• Bekijk voor de indeling van de stembureaus het stappenplan voldoende bereikbare stemlokalen voor de kiezer
• Bekijk Stembureau-instructie voor de dag van stemming (hand-out)
• Bekijk Poster voor in het stemlokaal

• Bekijk Model J 16: Poster in stemhokje

• Bekijk  Poster voor bij het tellen van de stemmen

Maak gebruik van de volgende instructies voor op het stembureau:

• Bekijk Wettelijke voorschriften stemmen voor setmbureauleden
• Bekijk Stembureau-instructie voor de dag van stemming (hand out)  
•  Of stembureau-instructie (hand out) Caribisch Nederland, beschikbaar begin oktober
• Bekijk Instructie schorsing zitting stembureau, beschikbaar hals augustus
• Bekijk Brochure geldige identiteitsbewijzen, beschikbaar half augustus
• Bekijk Document geldige/ongeldige stemmen

Art. J 1, eerste lid, van de Kieswet

Het stembureau doet in afzonderlijke pakken:

1. de geldige stempassen, kiezerspassen en volmachtsbewijzen;
2. de onbruikbaar gemaakte stempassen, kiezerspassen en volmachtsbewijzen;
3. de onbruikbaar gemaakte stembiljetten;
4. de niet gebruikte stembiljetten;
5. het uittreksel van ongeldige stempassen.

Stembureau verricht stemopneming (bij centrale stemopneming enkel op lijstniveau), stelt het aantal toegelaten kiezers vast en maakt hiervan proces-verbaal N 10 (N 10-1 voor DSO) of N 10-2 voorCSO) op.
 

Stembescheiden worden verpakt, verzegeld en voorzien van de naam van de gemeente, het nummer van het stembureau alsook een beschrijving van de inhoud.

Art. J 1, vierde lid, art. N 1a-N 10 van de Kieswet; art. N 2 van het Kiesbesluit

Stembureau draagt het proces-verbaal met de verzegelde stembescheiden over aan de burgemeester. De burgemeester draagt zorg voor transport en opslag tot aan de zitting van het gemeentelijk stembureau.

Art. N 11 van de Kieswet; art. N 1, N 3 en N 4 van het Kiesbesluit

• Bekijk instructie vervoer en opslag, beschikbaar begin september

Vanaf sluiting stembureaus kunnen de stemlokalen afgebouwd worden. Hoe en wanneer de afbouw plaatsvindt, is afhankelijk van gemeentelijke afspraken die hierover gemaakt zijn.

Burgemeester draagt de stembescheiden over aan het gemeentelijk stembureau en maakt overdrachtsdocument N 5 op.

 Art. Na 9 van de Kieswet; art. N 5 van het Kiesbesluit

•        Bekijk Model N 5 (Overdrachtsdocument)

Bij decentrale stemopneming:

• verrichten van controle van de processen-verbaal van de stembureaus
• voert de aantallen in in OSV2020
• voert het controleprotocol uit
• maakt hiervan proces-verbaal Na 31-1 op

Bij centrale stemopneming:

• gemeentelijk stembureau stelt t.a.v. iedere kandidaat en iedere lijst het totaal aantal stemmen in de gemeente vast,
• voert de aantallen in in OSV2020
•  voert het controleprotocol uit
• maakt hiervan proces-verbaal  Na 31-2  op

Op het oorspronkelijke proces-verbaal wordt melding gedaan wanneer een corrigendum is opgemaakt.

De GSB zitting is net zoals de telling in het stembureau openbaar.

Art. Na 1, eerste lid, art. Na 10 e.v. ofwel art. Na 16 e.v. van de Kieswet; art. Na 26, art. Na 26a, art. Na 27, eerste lid en art. Na 31 van de Kieswet

• Bekijk Instructie zitting GSB, beschikbaar in september
• Bekijk controleprotocol GSB, beschikbaar eind augustus
• Model Na 31-1 (Proces verbaal van een gemeentelijk stembureau)
• Model Na 31-2 (Proces-verbaal van een gemeentelijk stembureau in een gemeente waar een centrale stemopneming wordt verricht)

Na de zitting van het gemeentelijk stembureau (GSB) brengt het GSB de processen-verbaal en eventuele corrigenda zo snel mogelijk naar het hoofdstembureau (HSB).

Let op: scan eerst de processen-verbaal en evt. corrigenda voor publicatie op de website van de gemeente.

Verdere informatie volgt eind augustus

Art. Na 35 van de Kieswet

Het GSB draagt de digitale tellingsbestanden over aan de Kiesraad via het daarvoor beschikbare uitwisselplatform. Meer informatie op de pagina gebruik ondersteunende software

Art. Na 32 , derde lid van de Kieswet

Burgemeester maakt de processen-verbaal van de stembureaus en het gemeentelijk stembureau, een digitaal uitslagbestand en eventuele corrigenda zonder ondertekening elektronisch openbaar. Scan hiervoor alle processen-verbaal en eventuele corrigenda. 

De publicatie gebeurt onverwijld na vaststellen gemeentetotaal. De bestanden blijven gepubliceerd tot minimaal 3 maanden na toelating gekozenen.

Art. Na 33 van de Kieswet

Bekijk handreiking publicatie verkiezingsbestanden, beschikbaar eind augustus

Burgemeester legt afschriften van de processen-verbaal van de stembureaus en het gemeentelijk stembureau, eneventuele corrigenda ter inzage op het gemeentehuis.

Art. Na 34 van de Kieswet

Gemeentelijk stembureau onderzoekt mogelijke fouten in de telling op verzoek van het CSB in een openbare zitting en stelt deze zo nodig opnieuw vast.

• opmaken proces-verbaal P 2a en zo nodig corrigendum Na 14;
• openbaar maken door de burgemeester en overbrengen bestand gecorrigeerde telling naar het centraal stembureau via het uitwisselingsplatform. Verdere informatie over het overbrengen van de fysieke processen-verbaal volgt begin september. 
• Op het oorspronkelijke proces-verbaal wordt melding gedaan wanneer een corrigendum is opgemaakt door de Kiesraad namens het GSB.

De Kiesraad organiseert speciale inloopspreekuren voor gemeenten met een terugverwijzing. De uitnodiging hiervoor wordt naar projectleiders gestuurd.

Art. P 1e , Na 33 en Na 34 van de Kieswet; art. P 2a en P 2b van het Kiesbesluit

• Bekijk Instructie GSB zitting, beschikbaar in september
• Bekijk Instructie terugverwijzing, beschikbaar in september

Na de bekendmaking van de uitslag door het centraal stembureau kan ook de Tweede Kamer, in het kader van het geloofsbrievenonderzoek, besluiten tot een hertelling. De hertelling wordt dan uitgevoerd door het gemeentelijk stembureau onder toezicht van de Tweede Kamer.

Hiervoor geldt dezelfde procedure als wanneer het centraal stembureau besluit dat er een hertelling moet worden gedaan. Een hertelling komt nog wel eens voor, maar een herstemming is zeldzaam. Een herstemming voor de Tweede Kamer heeft zich nog nooit voorgedaan. In geval van een herstemming wordt een nieuwe Tweede Kamerverkiezing georganiseerd. Deze herstemming kan beperkt blijven tot een of enkele stembureaus.

De zittende (oude) Tweede Kamer, en dus niet het centraal stembureau, kan een stemming ongeldig verklaren en tot een herstemming besluiten. Dit kan zij doen in het kader van het geloofsbrievenonderzoek. Bijvoorbeeld het ontbreken van een kandidaat op een stembiljet kan reden zijn voor een herstemming.

De uitslag van de Tweede Kamerverkiezing is onherroepelijk als de Kamer de nieuwe leden heeft toegelaten. Er kan in Nederland geen beroep bij een rechter worden ingesteld tegen de vaststelling van de uitslag. 

Vernietiging van de verzegelde pakken met stembescheiden en processen-verbaal van de stembureaus. Hiervan proces-verbaal opmaken

Art. Na 37 en V 11a van de Kieswet

• Bekijk vernietiging verkiezingsdocumenten en voorbeeldtekst