GR26 Gebruik ondersteunende software
In dit onderdeel van de Toolkit Verkiezingen staat informatie over het gebruik van ondersteunende software door gemeenten en het centraal stembureau. Hieronder staan de verschillende taken benoemd, met bijbehorende instructies.
Voorbereiding gebruik software kandidaatstelling: OSV2020-PP en OSV2020-KS
-
December 2025
-
Met het Overdrachtsplatform kunnen we bestanden veilig digitaal overdragen. Dit doen we op twee digitale platforms: ‘Uitwisseling’ en ‘Teluitslagen’.
- Op het platform ‘Uitwisseling’ komt de ondersteunende software voor de uitslagvaststelling beschikbaar als download. Op dit platform uploaden gemeenten de publieke sleutel (na installatie van de uitslagprogrammatuur), de lijst met stembureaus en een Verklaring B&W .
- Op het platform ‘Teluitslagen’ uploaden GSB's het uitslagenbestand.
De projectleiders verkiezingen krijgen in december het verzoek om de contactgegevens voor beide platforms aan te leveren via het Selfserviceportal van de Kiesraad.
Art. Ea 3, eerste lid, onder b van het Kiesbesluit
- Bekijk instructie Overdrachtsplatform, beschikbaar in december
-
Politieke partijen die meedoen aan de gemeenteraadsverkiezingen 2026 kunnen Ondersteunende Software Verkiezingen 2020 (OSV2020) gebruiken.
De Kiesraad stelt de ondersteunende software voor politieke partijen (OSV2020-PP) beschikbaar. Gemeenten ontvangen bericht als OSV2020-PP beschikbaar is om te downloaden.
Politieke partijen gebruiken OSV2020-PP om hun kandidatenlijsten op te stellen en bijbehorende documenten aan te maken.
Neem in je communicatie aan politieke partijen over de kandidaatstellingsprocedure informatie op over het gebruik van OSV2020-PP. De informatie voor politieke partijen over het gebruik van ondersteunde software OSV2020-PP bij de kandidaatstelling volgt.
- Bekijk Instructies OSV2020-PP, beschikbaar in december
- Bekijk Registratie en kandidaatstelling
-
De kandidaatstellingssoftware (OSV2020-KS) wordt door de Kiesraad beschikbaar gesteld via het overdrachtsplatform. Centraal stembureaus gebruiken OSV2020-KS voor het inlezen en controleren van de kandidatenlijsten en bijbehorende documenten, het maken van verzuimbrieven en het maken van de processen-verbaal I 1 en I 4.
- Bekijk Instructie Overdrachtsplatform, beschikbaar in december
- Bekijk Instructie OSV2020-KS, beschikbaar in december
-
Inzet OSV2020 bij kandidaatstelling
-
2 februari - 6 februari 2026
-
Op de dag van kandidaatstelling leveren politieke partijen ook een digitaal bestand in met de kandidatenlijsten. Lees de lijsten van de politieke groeperingen in in de kandidaatstellingssoftware.
Op deze dag gebruik je OSV2020-KS voor:
- Uitlezen van de aangeleverde USB-stick
- BRP-controle van de lijstinleveraar en de kandidaten
- Invoeren van de verzuimen
- Bekijk Instructie OSV2020-KS, beschikbaar eind december
-
Stel met behulp van de kandidaatstellingssoftware een concept proces-verbaal I 1 op.
-
Maak met behulp van OSV2020-KS aan de hand van het concept proces-verbaal I 1 alvast de verzuimbrieven gereed, zodat na de zitting de brieven indien nodig aangepast en verstuurd kunnen worden.
- Bekijk Instructie OSV2020-KS, beschikbaar eind december
-
Stel met behulp van de kandidaatstellingssoftware het definitieve proces-verbaal I 4 en de definitieve verzuimbrieven op.
Art. I 18 Kieswet
- Bekijk Instructie OSV2020-KS, beschikbaar eind december
-
Verwerk de herstelde verzuimen in de kandidaatstellingssoftware.
Art. I 2 Kieswet
- Bekijk Instructie OSV2020-KS, beschikbaar eind december
-
Stel met behulp van de kandidaatstellingssoftware een concept proces-verbaal I 4 op.
- Bekijk instructie OSV2020-KS, beschikbaar eind december
-
Stel met behulp van de kandidaatstellingssoftware het definitief proces-verbaal I 4 op.
Art. I 18 Kieswet
- Bekijk Instructie OSV2020-KS, beschikbaar eind december
- Bekijk Instructie OSV2020-KS, beschikbaar eind december
-
Voorbereiding uitslagvaststelling: OSV2020-U
-
Februari - 16 maart 2026
-
Op 1 augustus 2025 zijn de Wet programmatuur verkiezingsuitslagen (Wpv) en het Kiesbesluit programmatuur verkiezingsuitslagen in werking getreden. Wat dit concreet betekent voor gemeenten staat schematisch weergegeven in het document Wet programmatuur verkiezingsuitslagen in een oogopslag. De Kiesraad heeft een samenwerkingsprotocol en aansluit-en gebruiksvoorschriften opgesteld. Hierin zijn de afspraken over het gebruik van de software voor het berekenen van de uitslag vastgelegd.
-
De Kiesraad maakt het samenwerkingsprotocol voor de uitslagprogrammatuur openbaar. Doel van dit samenwerkingsprotocol (en het daarin vastleggen van procedures) is dat het voor zowel de beheerder als de gebruikers duidelijk is hoe gehandeld moet worden in voorkomende situaties. Het vastleggen van procedures, die daarmee bekend zijn bij beheerder en gebruikers, komt ten goede aan de betrouwbare en veilige werking van de uitslagprogrammatuur.
Het samenwerkingsprotocol is een uitwerking van de kaders van de Kieswet en het Kiesbesluit na inwerkingtreding van de Wet programmatuur verkiezingsuitslagen en het bijbehorende Besluit programmatuur verkiezingsuitslagen. Het protocol verwijst zoveel mogelijk naar de relevante grondslagen in wet- en regelgeving.
Art. Ea 8, vierde lid, Kieswet -
De Kiesraad stelt bij regeling de aansluitvoorschriften en gebruiksvoorschriften voor het gebruik van de uitslagprogrammatuur vast.
De aansluitvoorschriften gaan over de aansluiting van de uitslagprogrammatuur. Voor het aansluiten van de uitslagprogrammatuur richt het college van burgemeester en wethouders decentrale voorzieningen in en treft het college decentrale maatregelen. Deze voorzieningen, maatregelen en de installatie van de uitslagprogrammatuur moeten voldoen aan de aansluitvoorschriften. De aansluitvoorschriften gelden vanaf het moment dat de uitslagprogrammatuur wordt geïnstalleerd totdat de installatie wordt afgebroken.
De gebruiksvoorschriften gaan over het gebruik van de uitslagprogrammatuur. Gebruikers zijn verplicht om bij het gebruik van de programmatuur de gebruiksvoorschriften te volgen. Deze voorschriften zijn gedurende de hele periode van gebruik van de uitslagprogrammatuur door de gebruiker van toepassing.
Art. Ea 4, eerste lid, Kieswet en art. Ea 4, derde lid, Kiesbesluit
-
De Kiesraad stelt het model voor de verklaring van burgemeester en wethouders beschikbaar. In deze verklaring geven burgemeester en wethouders aan of de decentrale voorzieningen en maatregelen voldoen aan de aansluitvoorschriften voor het gebruik van de uitslagprogrammatuur.
Art. Ea 7, eerste lid, Kiesbesluit
- Bekijk Model Ea 6 Verklaring onderzoek aansluit voorschriften college B&W, beschikbaar in december
-
De Kiesraad maakt elektronisch openbaar:
- de uitkomst van de onafhankelijke toets van de uitslagprogrammatuur
- gegevens met betrekking tot wijzigingen in de uitslagprogrammatuur (indien van toepassing)
- de beschrijving van de centrale voorzieningen en maatregelen
- de broncode en documentatie van de uitslagprogrammatuurinstructies voor het vertalen van de broncode naar machinecode ten behoeve van onderzoek naar de werking van de programmatuur
Art. Ea 5, eerste lid, Kiesbesluit -
De gemeentelijk stembureaus en de centraal stembureaus gebruiken bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2026 de uitslagprogrammatuur die de Kiesraad ter beschikking stelt. De meeste gemeenten maken gebruik van Ondersteunende Software Verkiezingen (OSV2020-U). Het programma OSV2020-U ondersteunt bij het optellen van de uitslagen. Ook kunt je er alle benodigde documenten mee aanmaken.
Enkele gemeenten gebruiken voor de uitslagvaststelling de uitslagprogrammatuur Abacus. Communicatie over Abacus loopt direct met deze gemeenten.
-
Gemeenten kunnen via het overdrachtsplatform het programma OSV2020-U downloaden.
- Bekijk Instructie Overdrachtsplatform, beschikbaar in december
- Bekijk Instructies OSV2020-U, beschikbaar in januari
- Bekijk Systeemvereisten OSV2020-Uitslagvaststelling, beschikbaar in januari
- Bekijk Vaststellen authenticiteit OSV2020-Uitslagvaststelling, beschikbaar in januari
Enkele gemeenten gebruiken voor de uitslagvaststelling de uitslagprogrammatuur Abacus. Communicatie over Abacus loopt direct met deze gemeenten.
- Bekijk Instructies Abacus, beschikbaar in februari
-
Start met het opbouwen van de locatie waar OSV2020 gebruikt wordt en met het aansluiten van OSV2020.
-
Burgemeester en wethouders onderzoeken of de decentrale voorzieningen en maatregelen voldoen aan de aansluitvoorschriften voor het gebruik van de uitslagprogrammatuur. B&W stellen een verklaring op over de uitkomsten van dit onderzoek. Burgemeester en wethouders maken de verklaring onverwijld elektronisch openbaar en verstrekken de verklaring aan de Kiesraad.
Art. Ea 6, tweede lid, van de Kieswet en art. Ea 7, tweede lid, van het Kiesbesluit
- Bekijk Model Ea 6 Verklaring onderzoek aansluit voorschriften college B&W, beschikbaar in december
-
Taken GSB uitslagvaststelling gebruik uitslagprogrammatuur
-
19 maart - 25 maart 2026
-
Tijdens de zitting van het GSB vindt de invoer van de aantallen in OSV2020-U plaats.
- Bekijk Instructies OSV2020-U, beschikbaar in januari
-
Tijdens de zitting van het GSB wordt het proces-verbaal van de zitting aangemaakt met OSV2020-U.
- Bekijk Instructies OSV2020-U, beschikbaar in januari
-
Eventueel nieuwe invoer uitslagprogrammatuur - GSB (resultaten nieuwe zitting)Woensdag 25 maart 2026
Invoer van resultaten na de nieuwe zitting.
- Bekijk Instructies OSV2020-U, beschikbaar in januari
-
Aanmaken proces-verbaal P 2a en corrigenda met OSV2020-U.
- Bekijk Instructies OSV2020-U, beschikbaar in januari.
-
Taken CSB uitslagvaststelling gebruik uitslagprogrammatuur
-
25 maart - 1 april 2026
-
Voor de zitting van het CSB vindt de invoer in OSV2020-U plaats.
-
Eventuele correcties voer je door in OSV2020-U.
-
Kiesraad maakt de meldingen van een vermeende of geconstateerde storing in of aantasting van de werking, betrouwbaarheid of beveiliging van de uitslagprogrammatuur of de dreiging daarvan elektronisch openbaar.
Art. Ea 9, derde lid, van de Kieswet en art. Ea 8, eerste lid, van het Kiesbesluit
-
Maak het definitieve proces-verbaal P 22 met OSV2020-U. En maak de benoemingsbrieven aan.
Daarna kun je de data en apparatuur veiligstellen ter voorbereiding op een eventuele hertelling.
-
Nadat de termijn voor een hertelling is verstreken kan de software-opstelling worden afgebouwd.
-