GR26 Registratie en kandidaatstelling
In dit onderdeel van de Toolkit Verkiezingen staat informatie over de registratie van partijnamen (aanduidingen) en de kandidaatstelling voor de gemeenteraadsverkiezingen op 18 maart 2026. Bij de gemeenteraadsverkiezingen treedt de gemeente op als CSB. Op deze pagina staan de taken en benodigde instructies voor registratie en kandidaatstelling van politieke partijen.
Voorbereiding registraties partijnamen
-
Voor december 2025
-
Gemeenten hebben eerder een instructieboekje ontvangen voor de registratie van partijnamen en een handleiding die gemeenten kunnen delen met politieke partijen.
- Bekijk de instructie registratie voor gemeenten voor een uitgebreide instructie met voorbeelden voor registratie van politieke partijen.
- Bekijk handleiding registratie voor politieke partijen voor een uitgebreide instructie voor politieke partijen.
-
Het CSB van de gemeente houdt een register bij met de aanduidingen (partijnamen) die geregistreerd staan, zodat partijen weten of zij hun partijnaam nog moeten registreren voor deze verkiezing. Het is handig als het register permanent beschikbaar is op de website, maar in elk geval ruim voor de verkiezing. Alleen lokale partijen staan in dit register.
Landelijke partijen staan in het register van de Kiesraad. Provinciale partijen staan in het register van het CSB voor de Provinciale Statenverkiezing. De CSB's voor de Tweede Kamer- en de Provinciale Statenverkiezing maken uiterlijk 24 december de door hen geregistreerde aanduidingen van politieke partijen en de namen van de gemachtigden en hun plaatsvervangers openbaar.
Als een partij landelijk of provinciaal is geregistreerd, kunnen lokale afdelingen van die partij meedoen onder precies dezelfde naam. Ze hoeven zich niet zelf te laten registreren bij de gemeente. Dit heet doorwerking.Heeft een politieke groepering nog geen aanduiding geregistreerd? Dan kan bij het CSB een registratieverzoek worden ingediend. Het is ook mogelijk om zonder aanduiding mee te doen aan de verkiezing. Er is dan sprake van een blanco lijst.
Let op: mogelijk moet je nog partijnamen schrappen naar aanleiding van de gemeenteraadsverkiezing 2022 (GR22), indien dit nog niet is gedaan. Dit doe je wanneer een partij bij GR22 geen geldige kandidatenlijst heeft ingeleverd. Geschrapte partijen moeten opnieuw een registratieverzoek indienen. Ook als een partij is opgeheven moet je de aanduiding schrappen.
Kan je het register niet terugvinden? Stel dit opnieuw op aan de hand van de oude besluiten.
-
Burgemeester en wethouders benoemen de leden en plaatsvervangende leden van het CSB (een benoeming geldt voor 4 kalenderjaren). Burgemeester en wethouders wijzen locaties aan voor de zittingen.
Controleer of je huidige benoeming van CSB leden voldoet aan de eisen, en benoem wanneer nodig nieuwe leden en plaatsvervangende leden. (De meeste gemeenten hebben de CSB-leden opnieuw benoemd per 1 januari 2023 en hoeven nu geen actie te ondernemen.)
Art. E 19 en E 20; art. E 21 van de Kieswet -
Zorg dat je op tijd afspraken maakt over het proces binnen de gemeente voor publicaties op de gemeentewebsite en in het Gemeenteblad.
-
Ga na of er binnen de gemeente een contactpersoon is die de accounts bij de Kamer van Koophandel regelt. Dit is nodig voor het opvragen van een uittreksel uit het handelsregister. Zie voor meer informatie de Instructie registratie politieke partijen versie voor gemeenten pagina 8.
-
Projectleiders verkiezingen hebben in april 2025 via de mail een voorbeeld registratieformulier ontvangen. Dit kan je op maat maken voor de gemeente.
-
Om de aanduiding (naam) van de politieke partijen te laten registreren voor de gemeenteraadsverkiezing betaalt een nieuwe partij die geen zetel heeft in de gemeenteraad een waarborgsom van € 112,50. Zorg ervoor dat je op de hoogte bent van hoe dit proces in jouw gemeente georganiseerd is:
- Op welk rekeningnummer moet de waarborgsom betaald worden?
- Wie verstrekt het betalingsbewijs?
- Hoe word jij geïnformeerd dat de waarborgsom betaald is?
- Bekijk Model G 1-3 (Betalingsbewijs van de waarborgsom bij registratie)
-
Veel gestelde vragen samenvoeging GROENLINKS en Partij van de Arbeid (PvdA)
Een samenvoeging van aanduidingen houdt in dat 2 of meer partijen gezamenlijk één kandidatenlijst inleveren met daarboven de samenvoeging van hun partijnamen of de afkortingen daarvan. Deze samengevoegde aanduiding komt ook op het stembiljet te staan.
Alleen partijnamen die geregistreerd zijn, kunnen worden samengevoegd
GROENLINKS en Partij van de Arbeid (PvdA) kunnen een gezamenlijke lijst inleveren op de dag van kandidaatstelling, 2 februari 2026. Boven de kandidatenlijst zetten ze de samenvoeging van hun partijnamen.
Zij hebben daarvoor een machtiging nodig van de besturen van de politieke partijen. Hiertoe moet model H 3-2 worden ingevuld door de landelijke gemachtigden van beide partijen in het geval dat gebruik wordt gemaakt van doorwerking van de landelijke aanduidingen GROENLINKS en Partij van de Arbeid (PvdA).
De gemachtigden voor de landelijke aanduidingen worden op 24 december 2025 in de Staatscourant gepubliceerd door de Kiesraad.
Nee. GROENLINKS en Partij van de Arbeid (PvdA) zijn landelijke partijen met een registratie voor de Tweede Kamerverkiezing. Deze registraties hebben doorwerking naar de gemeenteraadsverkiezingen. Registreren voor de gemeenteraadsverkiezingen is dus niet nodig.
De landelijke partij moet wel toestemming geven voor het plaatsen van de aanduiding boven een kandidatenlijst. Hiertoe moet model H 3-1 worden ingevuld door de landelijke gemachtigde.
Als er sprake is van samenvoeging van aanduidingen moet model H 3-2 worden ingevuld door de landelijke gemachtigden.
Het aantal stemmen dat de partijen bij de vorige verkiezing hebben behaald, bepaalt de volgorde. De partij die het grootste aantal stemmen heeft behaald, krijgt nummer 1, enzovoort.
Het lijstnummer van de gezamenlijke lijst van GROENLINKS/Partij van de Arbeid (PvdA) wordt berekend door het aantal stemmen op GROENLINKS en Partij van de Arbeid (PvdA) bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2022 bij elkaar op te tellen. Dit mag alleen als beide partijen minstens één zetel hebben gehaald bij de laatstgehouden verkiezing. Als slechts één van de partijen een zetel heeft gehaald, tellen alleen die stemmen voor de bepaling van het lijstnummer.
Als minstens één van de partijen bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2022 minstens één zetel heeft behaald, hoeft dat niet.
Als GROENLINKS en Partij van de Arbeid (PvdA) beide bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2022 geen zetels hebben behaald, moet dat wel. De samenvoeging wordt dan behandeld als een nieuwe partij.
Registraties
-
Doorlopend tot en met 13 januari 2026
-
Mogelijkheid voor politieke partijen om een verzoek in te dienen om een aanduiding (partijnaam) te registreren in het door het CSB bij te houden register. Het CSB besluit binnen 6 weken en publiceert het besluit in het Gemeenteblad. Zorg dat het register met partijnamen (aanduidingen) bijgewerkt wordt.
Registratieverzoeken die na 22 december binnenkomen worden niet opgenomen in voor de gemeenteraadsverkiezing van maart 2026.
Art. G 3, eerste lid, van de Kieswet- Bekijk Instructie registratie politieke partijen voor gemeenten, voor voorbeeldbesluiten, afwegingen en een voorbeeld publicatie voor in het Gemeenteblad.
-
Als het CSB een besluit over het verzoek heeft genomen, kunnen belanghebbenden beroep instellen tegen dat besluit. Dit kan bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State.
Neem bij vragen contact op met het Informatiepunt Verkiezingen
Art. G 5, eerste lid onder a, van de Kieswet -
Er zijn 3 soorten registers waarin politieke partijen kunnen zijn opgenomen bij de gemeenteraadsverkiezing: een landelijk, een provinciaal en een gemeentelijk register. Als een partij landelijk of provinciaal is geregistreerd, kunnen lokale afdelingen van die partij meedoen onder precies dezelfde naam. Ze hoeven zich niet zelf te laten registreren bij de gemeente. Dit heet doorwerking.
De CSB's voor de Tweede Kamer- en de Provinciale Statenverkiezing maken uiterlijk 24 december de door hen geregistreerde aanduidingen van politieke partijen en de namen van de gemachtigden en hun plaatsvervangers openbaar.
Art. G 1, achtste lid, en artikel G 2, achtste lid, van de Kieswet- Bekijk Register Tweede Kamerverkiezingen
- Bekijk de provinciale registers (check alleen het register waar jouw gemeente onder valt):
-
Het CSB van de gemeente beslist of een landelijk of provinciaal geregistreerde aanduiding tot verwarring kan leiden op lokaal niveau. Als dat zo is besluit het CSB de landelijk of provinciaal geregistreerde partijnaam niet te laten doorwerken op lokaal niveau. Dat betekent dat die partijnaam niet gebruikt kan worden bij de gemeenteraadsverkiezing.
Art. G 4, tweede en derde lid, van de Kieswet -
Belanghebbenden kunnen beroep indienen bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State als zij het niet eens zijn met het besluit over niet-doorwerking.
Mocht je als CSB een beroep ontvangen, neem dan contact op met het Informatiepunt Verkiezingen voor ondersteuning.
Art. G 5, eerste lid, onder b, van de Kieswet -
Partijen die geen geldige kjandidatenlijst hebben ingeleverd, en dus niet meedoen aan de verkiezing, worden geschrapt uit het register van partijnamen van de gemeente.
Geschrapte partijen kunnen opnieuw een registratieverzoek indienen. Ook als een partij is opgeheven moet het CSB de aanduiding schrappen.
-
Interne organisatie kandidaatstelling inrichten
November 2025 - januari 2026
-
Interne organisatie kandidaatstelling inrichten
-
-
Om het inleveren van kandidatenlijsten overzichtelijk te maken, kun je mappen gebruiken. Daarin kunnen partijen de documenten die ze moeten inleveren op volgorde leggen. De Kiesraad levert de inhoud voor de mappen aan bij de gemeente . Als de gemeente mappen gebruikt krijgt een politieke partij die mee wil doen aan de verkiezing het volgende van de gemeente:
- Een handleiding voor politieke partijen met zetel in de gemeenteraad met uitleg over het proces en hoe de documenten aangeleverd moeten worden, of
- Een handleiding voor politieke partijen zonder zetel in de gemeenteraad met uitleg over het proces en hoe de documenten aangeleverd moeten worden.
- Een inlevermap voor het geordend inleveren van de benodigde documenten, er is een inlevermap voor partijen met zetel in de gemeenteraad en een inlevermap voor partijen zonder zetel in de gemeenteraad.
Gemeenten hebben bericht ontvangen over de materialen die de Kiesraad aanlevert.
-
Om politieke partijen goed voor te bereiden op de dag van kandidaatstelling is het handig om alle geregistreerde politieke partijen een informatiebrief te sturen. Je kunt dit alvast eind november doen. Wordt er daarna nog een nieuwe partij geregistreerd? Stuur de brief dan ook naar die partij.
- Bekijk voorbeeld informatiebrief, beschikbaar half november 2025
-
Gemeenten ontvangen van de Kiesraad een aantal materialen voor de kandidaatstelling, om het proces gestructureerd te laten verlopen.
De gemeente ontvangt:
- Een instructieboekje voor de gemeente over het proces van kandidaatstelling
- Een handleiding voor politieke partijen met zetel in de gemeenteraad
- Een handleiding voor politieke partijen zonder zetel in de gemeenteraad
- Dozen voor verzegeling van documenten bij de voorinlevering
- Een rol bedrukt tape voor verzegeling van documenten bij de voorinlevering
- Inhoud voor inlevermap voor politieke partijen met zetel in de gemeenteraad: tabbladen, voorblad, checklist, usb-hoesje
- Inhoud voor inlevermap voor politieke partijen zonder zetel in de gemeenteraad: tabbladen, voorblad, checklist, usb-hoesje
Deze materialen worden eind november, begin december bezorgd bij de gemeenten. Gemeenten zijn hierover geïnformeerd door de Kiesraad. Informatie over hoe je deze materialen kunt gebruiken staat in het instructieboekje voor gemeenten, beschikbaar begin december.
-
Je kunt ervoor kiezen om voor elke partij een contactpersoon binnen de gemeente aan te wijzen. Dit helpt om partijen goed voor te bereiden op de kandidaatstelling. Zo kan de partij makkelijk vragen stellen en is de kans kleiner dat de telefoon overbelast raakt. Ook krijg je als CSB een beter beeld van wat je kunt verwachten op de dag van kandidaatstelling.
De contactpersoon is vóór de dag van kandidaatstelling het vaste aanspreekpunt voor de partij. Deze kent het verkiezingsproces en kan de meeste vragen beantwoorden. Half december 2025 neemt de contactpersoon contact op met de partij.
Taken contactpersoon:- Uitleg geven over het proces van kandidaatstelling en ondersteuning bieden in de aanloop daarnaartoe.
- De handleiding en de inlevermappen overhandigen.
- Afspraken maken over de voorinlevering (eventueel zonder ondersteuningsverklaringen).
- Bekijk instructieboekje voor de gemeente over het proces van kandidaatstelling, beschikbaar in december
-
Misschien heb je bij TK25 ook al afspraken met de drukker gemaakt voor GR26. Zo niet, maak dan afspraken over het tijdig aanleveren van de kandidatenlijsten. Je kunt afspreken de lijsten onder voorbehoud te delen na de zitting van het CSB, dus vóórdat de kandidatenlijsten definitief vastgesteld zijn. Geef in dat geval wijzigingen door als er een beroep volgt. De stembiljetten en huis-aan-huis overzichten van kandidaten kunnen worden gedrukt nadat de lijsten onherroepelijk zijn vastgesteld (na de beroepsperiode).
-
Zodra de registraties van politieke partijen zijn afgerond, kun je afspraken maken met politieke partijen over het tijdstip dat ze op de dag van kandidaatstelling de kandidatenlijsten en documenten komen inleveren. De Kiesraad adviseert daarnaast om een voorinlevering te organiseren, zodat verzuimen zoveel mogelijk worden voorkomen. De praktijk leert dat politieke partijen hier graag gebruik van maken.
Op basis van het rooster voor de voorinlevering en de dag van kandidaatstelling kun je de personele inzet plannen voor het controleren van de documenten. Wijs daarbij ook een verzuimcoördinator aan. Deze coördinator heeft (juridische) kennis van het verkiezingsproces en bereidt de besluiten van het CSB over verzuimen (afwijkingen in de modellen of ontbrekende documenten) voor.
- Stel ontvangstteams samen van 2 (of 3) personen met altijd minimaal 1 collega die bekend is met het proces van kandidaatstelling. Voor de terugkoppeling is het handig als 1 collega ook deel uitmaakt van het controleteam dat de controle voor deze partij uitvoert.
- Reken voor de ontvangst van de documenten ongeveer 30 minuten per partij. Tijdens dit half uur doe je een globale check en controleer je de BRP en het identiteitsbewijs van de lijstinleveraar. Ook kijk je na of de hashcode en data op de prints overeenkomen met die op de bestanden op de USB-stick.
- De verdere controle duurt meestal maximaal 3 uur, afhankelijk van het aantal kandidaten en van de partij: nieuwe partijen leveren meer stukken aan dan partijen die al in de raad zitten. Na afloop bespreek je de bevindingen in een terugkoppeling van ongeveer een half uur.
- Bekijk instructieboekje voor de gemeente over het proces van kandidaatstelling, beschikbaar in december
-
Wanneer een politieke partij bij de voorinlevering en op de dag van kandidaatstelling documenten inlevert, moeten deze gecontroleerd worden. Gebruik hiervoor controleformulieren om het overzicht te behouden. Bekijk de formulieren alvast en geef instructies aan degenen die de controles uitvoeren. De Kiesraad stelt controleformulieren beschikbaar.
- Bekijk controleformulieren, beschikbaar in december
- Bekijk instructie controle kandidaatstelling, beschikbaar in december
-
Een ondersteuningsverklaring is een schriftelijke verklaring (model H 4) die een kiezer aflegt bij de gemeente. Met deze verklaring laat de kiezer zien dat deze de deelname van een partij aan de gemeenteraadsverkiezing ondersteunt. Ondersteuningsverklaringen hoeven alleen te worden ingediend door partijen zonder zetel in de gemeenteraad.
Ondersteuningsverklaringen kunnen van maandag 19 januari t/m maandag 2 februari afgelegd worden bij de gemeente. Op woensdag 4 en donderdag 5 februari kunnen kiezers ook een ondersteuningsverklaring afleggen, voor partijen die niet voldoende of ongeldige verklaringen hebben ingeleverd op de dag van kandidaatstelling.
Zorg ervoor dat de medewerkers goed zijn geïnformeerd en er voldoende capaciteit is.- Bekijk instructies ondersteuningsverklaringen, beschikbaar in december 2025
- Bekijk faciliteitenregeling, beschikbaar in november 2025
- Bekijk model H 4, beschikbaar in oktober
-
Partijen zonder zetel in de gemeenteraad moeten een waarborgsom van € 225 betalen aan de gemeente. De verplichting om een waarborgsom bij kandidaatstelling te betalen geldt niet voor:
- Partijen bij de vorige gemeenteraadsverkiezing minstens 1 zetel hebben behaald;
- Partijen die meedoen met een gezamenlijke lijst (samenvoeging van aanduidingen), waarbij tenminste 1 van de partijen bij de vorige gemeenteraadsverkiezing minstens 1 zetel heeft behaald;
- Partijfusie waarbij een nieuwe partij ontstaat en alle partijen minstens 1 zetel hebben behaald bij de vorige gemeenteraadsverkiezing;
- Partijfusie van partijen die bij de vorige gemeenteraadsverkiezing met een gezamenlijke lijst hebben deelgenomen en toen minstens één zetel hebben behaald.
Bij deelname met een lijst zonder aanduiding (blanco lijst) moet altijd een waarborgsom worden betaald bij kandidaatstelling. De betaalde waarborgsom wordt na de verkiezing terugbetaald als er geen geldige kandidatenlijst is ingeleverd of als het aantal uitgebrachte stemmen op de lijst tenminste 75% van de kiesdeler is.
Zorg dat je weet hoe dit in jouw gemeente georganiseerd is:
- Op welk rekeningnummer moet de waarborgsom betaald worden?
- Wie verstrekt het betalingsbewijs (model H 12)?
- Hoe word jij geïnformeerd dat de waarborgsom betaald is?
-
In de besloten zitting van het CSB op 3 februari 2026, om 16.00 uur, onderzoekt het CSB de ingeleverde lijsten met de bijbehorende documenten. Het CSB stelt in deze zitting de verzuimen vast, bijvoorbeeld als er documenten ontbreken of niet goed zijn ingevuld is dit een verzuim. Vervolgens stelt het CSB de politieke partijen per brief op de hoogte. Deze brief moet dinsdagavond aangetekend overhandigd worden aan de politieke partij.
Deze verzuimbrieven worden met de Ondersteunende Software Verkiezingen (OSV2020-KS) gemaakt. Bedenk op tijd op welke manier je deze brieven aan de lijstinleveraars overhandigt: laat je de brieven op dinsdagavond 3 februari ophalen of bezorg je deze met een koerier?
Woensdag 4 en donderdag 5 februari 2026 tussen 9.00-17.00 uur kan de lijstinleveraar of de aangewezen vervanger de verzuimen die in de brief van het CSB vermeld staan bij het CSB herstellen. Dit gebeurt bij voorkeur op afspraak. Richt hier tijdig een proces voor in. Denk daarbij aan een rooster voor de afspraken, een werkinstructie, een beschikbare ruimte, collega’s die de verzuimhersteller(s) kunnen ontvangen en zorg ervoor dat de benodigde informatie en formulieren voor de betreffende collega’s beschikbaar zijn. Regel ook dat er controleurs zijn om nieuw ingeleverde documenten te controleren.
- Bekijk instructieboekje voor de gemeente over het proces van kandidaatstelling, beschikbaar in december
-
Nodig op tijd de CSB leden uit en regel een ruimte voor de niet-openbare en openbare zitting van het CSB. Bij de openbare zitting moet ruimte zijn voor publiek.
- Bekijk instructie zittingen CSB, beschikbaar in december 2025
- Bekijk instructie zittingen CSB, beschikbaar in december 2025
-
Voorbereiding kandidaatstelling
-
December 2025 - februari 2026
-
Ondersteunende Software Verkiezingen (OSV2020-KS) kan je vanaf 5 januari 2026 downloaden en installeren. Je kunt er verschillende taken voor de kandidaatstelling mee doen, zoals het inlezen van de USB-stick en het invoeren van verzuimen.
- Bekijk gebruik ondersteunende software
- Bekijk instructie OSV2020-KS, beschikbaar in december
-
Het CSB maakt in het Gemeenteblad openbaar waar en wanneer kandidatenlijsten en de daarbij horende stukken kunnen worden ingeleverd.
Je kunt tegelijkertijd alvast publiceren wanneer de zittingen van het CSB zijn, dit moet uitelijk 3 februari.
Art. H 1, tweede lid, van de Kieswet- Bekijk voorbeeldpublicatie, beschikbaar november 2025
-
In de praktijk maken bijna alle politieke partijen gebruik van de software OSV2020-PP. Daarin zijn de formulieren beschikbaar en kunnen ze digitaal ingevuld worden. Deze formulieren (de modellen) moeten ook op papier beschikbaar zijn als een burger daarom vraagt.
Art. H 1, van het Kiesbesluit
Modellen beschikbaar in november:
- Model H 1 (Kandidatenlijst)
- Model H 3-1 (Machtiging om aanduiding boven kandidatenlijst te plaatsen)
- Model H 3-2 (Machtiging om samengevoegde aanduiding boven kandidatenlijst te plaatsen)
- Model H 4 (Ondersteuningsverklaring)
- Model H 9 (Instemmingsverklaring)
-
Om mee te kunnen doen aan de gemeenteraadsverkiezing betaalt een nieuwe partij die nog geen zetel heeft in de gemeenteraad een waarborgsom van € 225. Deze betaling moet in principe op de veertiende dag vóór de dag van kandidaatstelling ontvangen zijn. Het betalingsbewijs van de waarborgsom bij kandidaatstelling wordt vastgelegd in model H 12. Als het betalingsbewijs niet overgelegd wordt op de dag van kandidaatstelling is dit een herstelbaar verzuim.
Art. H 3, eerste lid, van het Kiesbesluit.- Bekijk model H 12, beschikbaar in oktober
-
Een ondersteuningsverklaring is een schriftelijke verklaring (model H 4) die een kiezer aflegt bij de eigen gemeente. Met deze verklaring laat de kiezer zien dat deze de deelname van een partij aan de gemeenteraadsverkiezing ondersteunt.
Art. H 4, derde lid, van de Kieswet- Bekijk instructies ondersteuningsverklaringen, beschikbaar in november 2025
- Bekijk instructies ondersteuningsverklaringen, beschikbaar in november 2025
-
Het CSB legt ingeleverde kandidatenlijsten en ondersteuningsverklaringen ter inzage. Bereid voor dat dit mogelijk is, door bijvoorbeeld een ruimte hiervoor te reserveren.
Men mag de kandidatenlijsten (H 1) inzien, niet de bijbehorende instemmingsverklaringen, kopieën van ID-bewijzen enz. Ook mag men de ondersteuningsverklaringen inzien. Het is niet toegestaan foto’s van documenten te maken of te filmen. Er mogen wel handmatig aantekeningen van persoonsgegevens worden gemaakt, maar alleen van namen van kandidaten, geen geboortedata of woonplaatsen. Zorg dat er altijd tenminste één persoon bij de inzage aanwezig is om te zorgen dat inzage conform afspraken verloopt.
- Bekijk instructie ter inzagelegging, beschikbaar in november
-
Het CSB maakt het tijdstip en de plaats van de zitting om de kandidatenlijsten te onderzoeken, de zitting om de kandidatenlijsten vast te stellen en de zitting om de uitslag vast te stellen openbaar.
Mogelijk heb je dit al gedaan gelijk met de publicatie van de datum en plaats van de kandidaatstelling.
Art. I 2 en art. P 3 van het Kiesbesluit
- Bekijk voorbeeldpublicatie zittingen CSB, beschikbaar in november
-
De Kiesraad adviseert gemeenten om een voorinlevering te organiseren, om verzuimen zo veel mogelijk te voorkomen. Controleer de documenten die worden ingeleverd alsof het de dag van kandidaatstelling is. Stukken die tijdens de voorinlevering worden goedgekeurd kunnen verzegeld worden. Benodigde materialen hiervoor levert de Kiesraad aan. Dit verzegelde pakket moet de politieke partij weer meenemen en inleveren op de dag van kandidaatstelling. Daarnaast kan, indien nodig, een map voor ontbrekende stukken worden meegegeven aan de politieke partij.
- Bekijk gebruik ondersteunende software
- Bekijk controleformulieren, beschikbaar in december
- Bekijk instructie controle kandidaatstelling, beschikbaar in december
- Bekijk faciliteitenregeling, beschikbaar in november
- Bekijk instructieboekje voor de gemeente over het proces van kandidaatstelling, beschikbaar in december
-
Kandidaatstelling
-
Maandag 2 februari 2026, 9.00-17.00 uur
-
Op de dag van kandidaatstelling kunnen bij het CSB (de gemeente) van 09.00 tot 17.00 uur kandidatenlijsten en de bijbehorende documenten worden ingeleverd. De meeste politieke partijen maken hier een afspraak voor.
Controleer de binnengebrachte stukken zo snel mogelijk aan de hand van de controleformulieren.
Art. F 1, eerste lid, van de Kieswet- Bekijk gebruik ondersteunende software
- Bekijk controleformulieren, beschikbaar in december
- Bekijk instructie controle kandidaatstelling, beschikbaar in december
- Bekijk faciliteitenregeling, beschikbaar in november
- Bekijk instructieboekje voor de gemeente over het proces van kandidaatstelling, beschikbaar in december
-
De niet-openbare zitting van het CSB voor het onderzoek van de ingeleverde kandidatenlijsten vindt plaats. Proces-verbaal I 1 wordt opgemaakt. Het feitelijke onderzoek doe je al zoveel mogelijk op 2 februari.
Art. I 1, eerste lid, en I 18, van de Kieswet- Bekijk instructie zittingen CSB, beschikbaar in december 2025
- Bekijk model I 1, beschikbaar in november
-
Het CSB stelt de lijstinleveraar op de hoogte van geconstateerde verzuimen d.m.v. een brief. Deze brief wordt uit OSV2020-KS gegenereerd en wordt dinsdagavond aan de lijstinleveraar aangetekend overhandigd.
Art. I 2, eerste lid, van de Kieswet
- Bekijk instructieboekje voor de gemeente over het proces van kandidaatstelling, beschikbaar in december
-
Ingeleverde lijsten en ondersteuningsverklaringen ter inzage Vanaf dinsdag 3 februari na zitting CSB
Het CSB legt ingeleverde kandidatenlijsten en ondersteuningsverklaringen ter inzage. (Deze mogen niet online worden gepubliceerd in verband met de persoonsgegevens.)
Art. I 3, van de Kieswet
- Bekijk instructie ter inzagelegging, beschikbaar in november
-
Het CSB legt proces-verbaal I 1 ter inzage.
Art. I 18, eerste lid, van de Kieswet; art. I 1 van het Kiesbesluit- Bekijk instructie ter inzagelegging, beschikbaar in november
- Bekijk instructie ter inzagelegging, beschikbaar in november
-
De lijstinleveraar kan de verzuimen die in de brief vermeld staan op woensdag 4 en donderdag 5 februari tussen 9.00 en 17.00 uur bij het CSB herstellen. Dit gebeurt bij voorkeur op afspraak.
In deze periode kunnen ook extra ondersteuningsverklaringen worden afgelegd als dit nodig is.
Art. I 2, tweede en derde lid, van de Kieswet- Bekijk instructie afleggen ondersteuningsverklaringen, beschikbaar in december
- Bekijk controleformulieren kandidaatstelling, beschikbaar in december
- Bekijk instructie controle kandidaatstelling, beschikbaar in december
- Bekijk instructieboekje voor de gemeente over het proces van kandidaatstelling, beschikbaar in december
-
Zodra de verzuimen hersteld zijn, wordt dit verwerkt in OSV2020-KS.
-
Vanuit OSV2020-KS kan proces-verbaal I 4 worden opgesteld. Controleer dit document zorgvuldig. Dit proces-verbaal is nodig bij de zitting van het CSB op vrijdag 6 februari.
- Bekijk model I 4, beschikbaar in november
- Bekijk model I 4, beschikbaar in november
-
Zorg dat het proces-verbaal I 4 in concept klaarligt voor de zitting van het CSB. Bereid ook de spreektekst van de voorzitter van het CSB voor.
- Bekijk model I 4, beschikbaar in november
-
De openbare zitting van het CSB vindt plaats. Tijdens de zitting gebeurt het volgende:
- Beslissing geldigheid kandidatenlijsten
- Handhaving kandidaten
- Handhaving geplaatste aanduiding
- Nummeren lijsten
Daarna wordt het definitieve proces-verbaal I 4 opgemaakt. Eventueel ingebrachte bezwaren worden in een bijlage toegevoegd aan het proces-verbaal.
Art. I 4, I 12, en I 18, van de Kieswet- Bekijk instructie zittingen CSB, beschikbaar in november 2025
- Bekijk instructie schorsing zitting CSB
-
Het CSB legt proces-verbaal I 4 ter inzage. Het verdient aanbeveling dit ook online te publiceren.
Art. I 18, eerste lid, van de Kieswet; Art. I 1 van het Kiesbesluit- Bekijk instructie ter inzagelegging, beschikbaar in november
- Bekijk instructie ter inzagelegging, beschikbaar in november
-
Belanghebbenden kunnen (binnen vier dagen) beroep indienen bij bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State tegen de besluiten van het CSB over de geldigheid van de kandidatenlijsten en de handhaving van kandidaten en partijnamen (aanduidingen). Heb je te maken met een beroep? Neem contact op met het Informatiepunt Verkiezingen voor ondersteuning. Heb je de lijsten onder voorbehoud al gedeeld met de drukker? Informeer die dan wanneer er beroepen zijn.
Art. I 7, eerste lid, van de Kieswet- Bekijk instructieboekje kandidaatstelling voor gemeenten, beschikbaar in december 2025
-
Laatste dag waarop de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State uitspraak kan doen (zes dagen na ontvangst beroepschrift).
Art. I 7, derde lid, van de Kieswet
-
Dit doe je wanneer de laatste uitspraak is geweest over eventuele beroepen, of wanneer er geen beroepen zijn ingediend.
Art. I 17, van de Kieswet
-
Deel met de drukker van stembiljetten en huis-aan-huis overzichten van kandidaten de vastgestelde kandidatenlijsten.
-
Het CSB vernietigt ingeleverde kandidatenlijsten en bijbehorende stukken, met uitzondering van de instemmingsverklaringen, en maakt daarvan een proces-verbaal op. Dit geldt ook voor de ondersteuningsverklaringen.
Art. I 19 van de Kieswet -
Registratie partijnamen:
Waarborgsommen voor registratie van partijnamen worden terugbetaald wanneer de partij een geldige kandidatenlijst heeft ingeleverd. Deze waarborgsom mag al worden terugbetaald na de onherroepelijke vaststelling van de kandidatenlijsten. Uit praktische overwegingen kun je ervoor kiezen alle waarborgsommen tegelijkertijd terug te betalen, na het vaststellen van de uitslag.Kandidaatstelling:
De waarborgsom voor kandidaatstelling wordt na de vaststelling van de uitslag terugbetaald als er geen geldige kandidatenlijst is ingeleverd of als het aantal uitgebrachte stemmen op de lijst tenminste 75% van de kiesdeler is.- Model H 12 (Betalingsbewijs waarborgsom bij kandidaatstelling), beschikbaar in november
-
Modellen registratie en kandidaatstelling
Registratie aanduiding:
- Model G 1-1 (Verzoek tot registratie van een aanduiding)
- Model G 1-2 (Openbare kennisgeving geregistreerde aanduidingen van politieke partijen)
- Model G 1-3 (Betalingsbewijs van de waarborgsom bij registratie)
Modellen kandidaatstelling komen beschikbaar in november.
- Model H 1 (Kandidatenlijst)
- Model H 3-1 (Machtiging om aanduiding boven kandidatenlijst te plaatsen)
- Model H 3-2 (Machtiging om samengevoegde aanduiding boven kandidatenlijst te plaatsen)
- Model H 4 (Ondersteuningsverklaring)
- Model H 9 (Instemmingsverklaring)
- Model H 12 (Betalingsbewijs waarborgsom bij kandidaatstelling)
- Model I 1 (Proces-verbaal van het onderzoek naar de kandidatenlijsten)
- Model I 4 (Proces-verbaal over geldigheid en nummering kandidatenlijsten)