Centraal stembureau en gemeentelijk stembureau
Voor de waterschapsverkiezingen wordt per waterschap een centraal stembureau en een gemeentelijk stembureau ingesteld. Per 1 januari 2023 zijn er geen hoofdstembureaus meer bij verkiezingen met één kieskring, zoals waterschapsverkiezingen. Voorheen waren die er wel en trad het hoofdstembureau in die gevallen op als centraal stembureau. Per 1 januari 2023 worden de leden van het centraal stembureau apart benoemd.
Centraal stembureau
Het centraal stembureau heeft een grote rol in de aanloop naar de verkiezingen en bij het berekenen van de verkiezingsuitslag. Het centraal stembureau bestaat uit vijf leden, waaronder een voorzitter er een plaatsvervangend voorzitter. De voorzitter van het waterschap is de voorzitter van het centraal stembureau. De andere leden worden benoemd en ontslagen door het dagelijks bestuur van het waterschap. De leden worden voor vier jaar benoemd.
Taken centraal stembureau
De taken van het centraal stembureau zijn:
- de registratie van namen ('aanduidingen') van politieke partijen
- het in ontvangst nemen van de kandidatenlijsten
- de beoordeling van de geldigheid van de kandidatenlijsten en de handhaving van de daarop voorkomende kandidaten
- de nummering van de kandidatenlijsten
- het vaststellen van de verkiezingsuitslag en het benoemen van kandidaten
- het vervullen van vacatures
Gemeentelijk stembureau
Het gemeentelijk stembureau stelt de uitkomst van de verkiezing op gemeenteniveau vast. Voor iedere verkiezing wordt een gemeentelijk stembureau ingesteld. Het gemeentelijk stembureau bestaat uit minimaal vijf leden. Er is geen maximumaantal leden. Er is een voorzitter en tenminste een plaatsvervangend voorzitter. De leden worden benoemd door het college van Burgemeester en Wethouders. De benoeming loopt af als de nieuwe leden van het algemeen bestuur van het waterschap zijn toegelaten.
Het gemeentelijk stembureau kan geholpen worden door ondersteuners. Bijvoorbeeld om stemmen te tellen. Het college van B&W benoemt de ondersteuners. De benoeming loopt af als de nieuwe leden van het algemeen bestuur van het waterschap zijn toegelaten. De ondersteuners voeren alleen taken uit onder verantwoordelijkheid van het gemeentelijk stembureau. Zij hebben geen eigen beslissingsbevoegdheid. Zij mogen bijvoorbeeld niet beslissen of een stem geldig of ongeldig is.
De bevoegdheid om leden (en ondersteuners) te benoemen kan door het college worden gemandateerd. Hiervoor is een mandaatbesluit nodig.