Kiesgerechtigdheid

Het actief kiesrecht is het recht om te stemmen. Het passief kiesrecht is het recht om gekozen te worden. De voorwaarden voor het actief kiesrecht voor de Tweede Kamer zijn: de kiezer heeft de Nederlandse nationaliteit, is 18 jaar of ouder en is niet uitgesloten van het kiesrecht.

Beeld: Najib Nafid Mediatheek Rijksoverheid

De eisen om te mogen stemmen, gelden ook voor inwoners van Caribisch Nederland. Dat zijn de eilanden Bonaire, Sint Eustatius en Saba. Nederlandse inwoners van de eilanden Aruba, Curaçao en Sint Maarten kunnen alleen stemmen wanneer zij ten minste 10 jaar ingezetene van Nederland zijn geweest of in Nederlandse openbare dienst op één van deze eilanden werkzaam zijn (evenals hun partner en kinderen). Voldoet een kiezer aan deze eisen, dan kan hij zich bij de gemeente Den Haag laten registreren als ‘kiezer in het buitenland’.

Passief kiesrecht

De voorwaarden voor het passief kiesrecht zijn hetzelfde als voor het actief kiesrecht, behalve dat de toetsdatum voor de leeftijd (meerderjarigheid) in geval van passief kiesrecht de dag van (eventuele) toelating tot de Tweede kamer is en niet de dag van kandidaatstelling.

Wettelijke basis kiesrecht

Het algemeen kiesrecht is als grondrecht in de Grondwet opgenomen. Zie Grondwet art. 4. Verder kent de Grondwet nog enkele basisbepalingen over het kiesrecht, zie Grondwet art. 54. De verdere uitwerking van het kiesrecht voor onder andere de Tweede Kamerverkiezingen staat in hoofdstuk B van de Kieswet en het daarop gebaseerde Kiesbesluit.

Registratie kiesgerechtigdheid

Gemeenten registreren de kiesgerechtigdheid van hun inwoners in de Basisregistratie Personen (BRP). Inwoners hoeven dus niet zelf bij het college van burgemeester en wethouders van hun gemeente toestemming te vragen om aan de verkiezing deel te mogen nemen. Zie Kieswet art. D 1. Ter bescherming van de persoonlijke levenssfeer is deze registratie niet openbaar. Wel kan iedereen informatie krijgen over zijn eigen registratie als kiezer. Zie Kieswet art. D 5.

Nederlanders in het buitenland

Alleen voor Nederlanders in het buitenland geldt een andere regeling. Om te kunnen stemmen moeten zij zich eenmalig registreren als kiezer in het permanente kiezersregister van gemeente Den Haag. Zie voor meer informatie de website www.stemmenvanuithetbuitenland.nl. Zie Kieswet art. D 2, D 3 en D 4.