Kiesgerechtigdheid
Het actief kiesrecht is het recht om te stemmen. Het passief kiesrecht is het recht om gekozen te worden. Om in aanmerking te komen voor het actief kiesrecht, moet een kiezer de Nederlandse nationaliteit hebben, 18 jaar of ouder zijn en niet uitgesloten van het kiesrecht zijn.
Caribisch Nederland
Deze eisen gelden ook voor inwoners van Caribisch Nederland: Bonaire, Sint Eustatius en Saba. Zij kunnen stemmen in een stembureau op hun eiland.
Nederlandse inwoners van Aruba, Curaçao en Sint Maarten kunnen alleen stemmen wanneer zij ten minste tien jaar ingezetene van Nederland zijn geweest, of in Nederlandse openbare dienst op één van deze eilanden werkzaam zijn. Dit geldt ook voor hun eventuele partner en kinderen. Voldoet een kiezer aan deze eisen, dan kan hij zich bij de gemeente Den Haag laten registreren als ‘kiezer in het buitenland’.
Passief kiesrecht
Het passief kiesrecht is het recht om gekozen te worden. De voorwaarden voor het passief kiesrecht zijn hetzelfde als voor het actief kiesrecht, behalve dat de toetsdatum voor de leeftijd (18 jaar) de dag van toelating tot de Tweede Kamer is en niet de dag van kandidaatstelling. Dus iemand hoeft nog geen 18 te zijn om op een lijst te staan en gekozen te worden, maar kan pas daadwerkelijk lid worden van de Kamer als de kandidaat 18 is en er een zetel bij de betreffende lijst vrij is.
Wettelijke basis kiesrecht
Het algemeen kiesrecht is in de Grondwet opgenomen. Verder kent de Grondwet nog enkele basisbepalingen over het kiesrecht. De verdere uitwerking van het kiesrecht voor de verkiezingen staat in de Kieswet en het daarop gebaseerde Kiesbesluit.
Zie Grondwet art. 4. en Grondwet art. 54.
Registratie kiesgerechtigdheid
Gemeenten registreren de kiesgerechtigdheid van hun inwoners in de Basisregistratie Personen (BRP). Inwoners hoeven dus niet zelf bij hun gemeente toestemming te vragen om aan de verkiezing deel te mogen nemen.
Ter bescherming van de privacy is deze registratie niet openbaar. Wel kan iedereen informatie krijgen over zijn eigen registratie als kiezer.
Zie Kieswet art. D 1 en Kieswet art. D 5.
Nederlanders in het buitenland
Alleen voor Nederlanders in het buitenland geldt een andere regeling. Om te kunnen stemmen moeten zij zich eenmalig registreren als kiezer in het permanente kiezersregister van gemeente Den Haag. Zie voor meer informatie de website www.stemmenvanuithetbuitenland.nl.