Waarnemers

De OVSE, de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa, stuurt regelmatig waarnemingsmissies naar landen waar verkiezingen worden gehouden om toe te zien op een eerlijk en vrij verloop van deze verkiezingen. Ook Nederlandse waarnemers nemen vaak deel aan dergelijke missies. De eerste keer dat dit gebeurde, was bij regionale verkiezingen in Ethiopië in 1992. Het gebeurt sinds 1998 ook omgekeerd: buitenlandse waarnemers zien toe op een goed verloop van de Nederlandse verkiezingen.

Beeld: ©Kiesraad

De toelating van internationale waarnemersmissies binnen Europa begon met het Kopenhagen Document uit 1990. Hierin spraken de lidstaten van de OVSE, toen nog CVSE geheten, de intentie uit om internationale waarnemers uit andere OVSE-lidstaten uit te nodigen. Hierbij werd primair gedacht aan het toezicht op het verloop van verkiezingen in nieuwe democratieën; landen die na de Koude Oorlog het democratische pad zijn ingeslagen. Door waarnemers te sturen, hoopten de westerse landen deze kwetsbare democratiseringsprocessen een steuntje in de rug te geven.

Het Kopenhagen Document beperkte zich niet tot nieuwe democratieën. Ook 'gevorderde' democratieën zegden toe internationale waarnemers uit te nodigen. Artikel J 39 van de Kieswet bepaalt dat de minister van Buitenlandse Zaken ter uitvoering van een verdrag of internationale afspraak waarnemers kan toelaten tot het verloop van de verkiezingen.