Beoordeling registratieverzoeken

Politieke partijen die onder een bepaalde naam ('aanduiding') willen meedoen aan (alleen) gemeenteraadsverkiezingen, moeten deze naam laten registreren bij het gemeentelijk centraal stembureau. Het centraal stembureau oordeelt of de naam kan worden geregistreerd.

Het centraal stembureau beoordeelt alleen de aanduiding, en niet de inhoud van het programma of de activiteiten van de partij. Wel gaat het centraal stembureau na of er sprake is van een politieke partij. Dit toetsen zij op basis van de statuten en/of de activiteiten van de partij. 

Beoordeling

Het centraal stembureau kan alleen een registratieverzoek afwijzen als:

  • de naam  in strijd is met de openbare orde
  • de naam  verwarrend is omdat hij geheel of hoofdzakelijk overeenstemt met een aanduiding die al is geregistreerd in de betreffende gemeente, of met een aanduiding waarvoor al een registratieverzoek is ingediend
  • de naam verwarrend is omdat deze geheel of hoofdzakelijk overeenstemt met een partij die al is geregistreerd voor de verkiezingen van Tweede Kamer of de provinciale staten, of als deze geheel of hoofdzakelijk overeenstemt met een naam waarvoor al een registratieverzoek is ingediend
  • de naam  misleidend is voor de kiezers
  • de naam  meer dan 35 letters of andere tekens bevat
  • de naam  geheel of hoofdzakelijk overeenkomt met de naam van een partij die de rechter heeft verboden en ontbonden
  • op dezelfde dag wordt bij het centraal stembureau een verzoek ingediend tot registratie van dezelfde of nagenoeg dezelfde aanduiding 

Zie Kieswet art. G 3.

Wel of niet ‘voldoende onderscheidend vermogen’?

Het centraal stembureau moet bij een registratieverzoek van een naam onder andere toetsen of een naam niet verwarrend is voor de kiezer. Ze moeten dan beoordelen of deze naam geheel of hoofdzakelijk overeenkomt’ met een aanduiding die al is geregistreerd. Dit is soms een lastige afweging. Onderaan deze pagina vindt u meer informatie over bepalingen en jurisprudentie die relevant zijn voor deze afweging.

Termijn indiening en beoordeling registratieverzoek

Het centraal stembureau moet een registratieverzoek uiterlijk 42 dagen voor de dag van kandidaatstelling ontvangen. Alleen partijen die hun naam op tijd hebben geregistreerd, kunnen met deze naam meedoen aan de gemeenteraadsverkiezingen. Normaal gesproken beslist het centraal stembureau binnen 6 weken over een registratieverzoek. In verkiezingstijd gaat dit sneller. 

Het centraal stembureau publiceert geregistreerde namen vaak op de website van de gemeente of in huis-aan-huis nieuwsbladen.

Wijziging naam politieke partij

Soms wil een partij van naam veranderen. De partij moet dan een schriftelijk wijzigingsverzoek indienen bij het centraal stembureau. Dit moeten ze op tijd doen, namelijk 42 dagen voor de dag van kandidaatstelling. Het centraal stembureau beoordeelt dat verzoek op dezelfde manier als een gewoon registratieverzoek. De partij hoeft echter geen waarborgsom te betalen.

Het op lokaal niveau toevoegen van een plaatsnaam aan een landelijk geregistreerde aanduiding is geen verzoek tot wijziging, maar wordt beschouwd als een geheel nieuw verzoek tot registratie. Zie Kieswet art. G 3

Beroep tegen goedkeuring of weigering aanduidingen

Belanghebbenden kunnen in beroep gaan tegen de goedkeuring of afwijzing van een registratieverzoek door het centraal stembureau. Ze moeten dan het beroepschrift in tweevoud indienen bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State, uiterlijk 6 dagen na publicatie van het besluit van het centraal stembureau. Zie Kieswet art. G 5.

Verbieden politieke partij

Iedereen kan een politieke partij oprichten. Dit recht is gebaseerd op de grondwettelijke vrijheid van vereniging. Alleen de rechter kan bepalen of een partij verboden moet worden. Volgens het Burgerlijk Wetboek kan de rechter een partij (rechtspersoon) ontbinden als de activiteiten of het doel van die rechtspersoon in strijd is met de openbare orde.