Centraal stembureau, hoofdstembureau en gemeentelijk stembureau
Voor de Tweede Kamerverkiezing is Nederland verdeeld in 20 kieskringen. Elke kieskring heeft één hoofdstembureau. De Kiesraad treedt voor de Tweede Kamerverkiezing op als centraal stembureau. Verder heeft elke gemeente een gemeentelijk stembureau.
Centraal stembureau
De Kiesraad treedt voor de Europees Parlementsverkiezing op als centraal stembureau. De taken van het centraal stembureau zijn:
- de registratie van namen ('aanduidingen') en logo's van politieke partijen
- het in ontvangst nemen van kandidatenlijsten
- de beoordeling van de kandidatenlijsten en de daarop voorkomende kandidaten
- de nummering van de kandidatenlijsten
- het vaststellen van de verkiezingsuitslag
Zie Artikel E 16 Kieswet.
Hoofdstembureau
Het hoofdstembureau bestaat uit vijf leden, van wie er één voorzitter is en één plaatsvervangend voorzitter. De leden van het hoofdstembureau worden per verkiezing opnieuw benoemd. De leden worden benoemd door het college van burgemeester en wethouders van de gemeente waar het hoofdstembureau wordt ingesteld.
De taak van de hoofdstembureaus is het vaststellen van de stemtotalen per kieskring.
Zie Artikel E 10 Kieswet en Artikel E 12 Kieswet
Eisen lidmaatschap hoofdstembureau
Leden van het hoofdstembureau moeten op de dag van stemming minimaal 18 jaar zijn.
De volgende personen kunnen geen lid zijn van het hoofdstembureau:
- Personen die lid of plaatsvervangend lid zijn van het stembureau, gemeentelijk stembureau of centraal stembureau voor de desbetreffende verkiezing
- Personen die kandidaat zijn voor de verkiezing in de betreffende kieskring;
- Gekozen leden van het vertegenwoordigend orgaan waarvoor de verkiezing wordt gehouden.
- Personen die als hoofdstembureaulid bij een vorige verkiezing in strijd met de wet hebben gehandeld.
- Personen die op de dag van de kandidaatstelling bij onherroepelijke rechterlijke uitspraak van het kiesrecht zijn ontzet.
Het gemeentelijk stembureau stelt de uitkomst van de verkiezing op gemeenteniveau vast. Voor iedere verkiezing wordt een gemeentelijk stembureau ingesteld. Het gemeentelijk stembureau bestaat uit minimaal vijf leden. Er is geen maximumaantal leden. Er is een voorzitter en tenminste een plaatsvervangend voorzitter. De leden worden benoemd door het college van Burgemeester en Wethouders. De benoeming loopt af als de nieuwgekozen leden zijn toegelaten.
Het gemeentelijk stembureau kan geholpen worden door ondersteuners. Bijvoorbeeld om stemmen te tellen. Het college van B&W benoemt de ondersteuners. De ondersteuners voeren alleen taken uit onder verantwoordelijkheid van het gemeentelijk stembureau. Zij hebben geen eigen beslissingsbevoegdheid. Zij mogen bijvoorbeeld niet beslissen of een stem geldig of ongeldig is.
De bevoegdheid om leden (en ondersteuners) te benoemen kan door het college worden gemandateerd. Hiervoor is een mandaatbesluit nodig.
Eisen lidmaatschap gemeentelijk stembureau
Leden van het gemeentelijk stembureau en ondersteuners moeten op de dag van stemming minimaal 18 jaar zijn. Na het volgen van een training moeten de leden over voldoende kennis en vaardigheden beschikken voor de verantwoordelijkheid die bij de functie past. De beoordeling of dit het geval is, wordt aan gemeenten overgelaten.
De volgende personen kunnen geen lid zijn van het gemeentelijkstembureau:
- Personen die lid of plaatsvervangend lid zijn van het stembureau, hoofdstembureau of centraal stembureau voor de desbetreffende verkiezing (ondersteuners mogen wel lid zijn van een stembureau).
- Personen die kandidaat zijn voor de verkiezing in de betreffende kieskring;
- Gekozen leden van het vertegenwoordigend orgaan waarvoor de verkiezing wordt gehouden.
- Personen die als stembureaulid bij een vorige verkiezing in strijd met de wet hebben gehandeld.
- Personen die op de dag van de kandidaatstelling bij onherroepelijke rechterlijke uitspraak van het kiesrecht zijn ontzet.