Aanbevelingen Kiesraad na verkiezingen gemeenteraden en Europees Parlement 2014

De Kiesraad adviseert de minister om in de Kieswet het maken van een stemfie – een foto die de kiezer van zichzelf met zijn of haar stembiljet maakt in het stemhokje – expliciet te verbieden. De Raad stelt dat de stemfie op gespannen voet staat met stemvrijheid en stemgeheim. Iedere mogelijkheid dat kiezers onder druk worden gezet of druk voelen om op een bepaalde partij en/of kandidaat te stemmen en daarvan bewijs te leveren, moet worden voorkomen. Dit is één van de aanbevelingen in het evaluatieadvies over de gemeenteraadsverkiezingen en Europees Parlementsverkiezing 2014.

Beeld: Kiesraad

Bij de onlangs gehouden gemeenteraadsverkiezingen en de verkiezing voor het Europees Parlement hebben zich geen noemenswaardige problemen voorgedaan. Toch zijn op een aantal punten in het verkiezingsproces verbeteringen mogelijk. Dit kan deels bereikt worden door aanpassing van wetgeving en deels door betere communicatie en instructie aan met name gemeenten, politieke partijen, stembureauleden en kiezers.

Ronselen van volmachten

In aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen speelden enkele gevallen van het mogelijk ronselen van volmachtstemmen. Uit nader onderzoek van de Kiesraad bij gemeenten en stembureaus met een opvallend hoog percentage volmachtstemmen bleek dat als belangrijkste verklaring hiervoor wordt genoemd de demografische samenstelling van de betreffende stemdistricten. In geen enkele reactie werd een vermoeden uitgesproken van onregelmatigheden, zoals het ronselen van volmachten. De Kiesraad verwacht eind 2014 een onderzoek naar de toepassing van de strafbepalingen in de Kieswet af te ronden.

Verdere aanbevelingen

Andere voorstellen van de Kiesraad zijn aanpassing van de wet met betrekking tot de hertelling van stemmen, verhoging van het aantal ondersteuningsverklaringen voor de kandidaatstelling voor de Europees Parlementsverkiezing (van 30 tot 580), verduidelijking van de tekst op de stempas over het uitbrengen van een onderhandse volmacht en betere instructie over het filmen bij het tellen van de stemmen.