Beoordeling registratieverzoeken

Politieke partijen die onder een bepaalde naam ('aanduiding') willen deelnemen aan de waterschapsverkiezing, moeten deze vooraf laten registreren bij het centraal stembureau voor de verkiezing van het algemeen bestuur van het waterschap (hierna: centraal stembureau). Het centraal stembureau beoordeelt of het registratieverzoek van een politieke partij ingewilligd wordt. Geregistreerde aanduidingen voor de Tweede Kamerverkiezingen hebben in principe 'doorwerking' naar waterschapsverkiezingen. Dit betekent dat in deze gevallen geen aparte registratie van de aanduiding nodig is bij het centraal stembureau van het waterschap.

Het centraal stembureau toetst alleen de aanduiding zelf, en niet de doelstelling of de activiteiten van de groepering. Wel gaat het centraal stembureau na of er sprake is van een politieke groepering of stichting. Dit wordt getoetst aan de hand van de statuten en/of de feitelijke activiteiten van de groepering.

Het centraal stembureau kan in de volgende gevallen afwijzend beslissen op een verzoek tot registratie:

  • de aanduiding is in strijd met de openbare orde
  • de aanduiding is verwarrend omdat hij geheel of in hoofdzaak overeenstemt met een al in het betreffende waterschap dan wel voor Tweede Kamer of provinciale staten geregistreerde aanduiding van een andere politieke partij, of met een aanduiding waarvoor al eerder een registratieverzoek is ingediend
  • de aanduiding is anderszins misleidend voor de kiezers
  • de aanduiding bevat meer dan 35 letters of andere tekens
  • de aanduiding komt geheel of in hoofdzaak overeen met die van een door de rechter verboden en ontbonden rechtspersoon
  • op dezelfde dag wordt bij het centraal stembureau een verzoek ingediend tot registratie van dezelfde of nagenoeg dezelfde aanduiding

Zie Kieswet art. G 2a.

Wel of niet ‘voldoende onderscheidend vermogen’?

Eén van de criteria bij de beoordeling van een registratieverzoek is dat een naam niet verwarrend is voor de kiezer, doordat deze ‘geheel of gedeeltelijk overeenkomt’ met een al eerder geregistreerde aanduiding. Of dit het geval is, is soms een lastige afweging voor een centraal stembureau. Onderaan vindt u meer informatie over bepalingen en jurisprudentie die relevant zijn voor deze afweging.

Termijn indiening registratieverzoek

Het registratieverzoek moet uiterlijk 42 dagen voor de dag van kandidaatstelling door het centraal stembureau ontvangen zijn. Alleen partijen die hun aanduiding tijdig voor de kandidaatstelling hebben laten registreren, kunnen met deze aanduiding meedoen aan de eerstvolgende waterschapsverkiezing. De Kieswet geeft geen termijn waarbinnen het centraal stembureau een besluit moet nemen over het verzoek. Op grond van de Algemene wet bestuursrecht geldt dat binnen een redelijke termijn moet worden beslist. Doorgaans wordt op verzoeken binnen 6 weken beslist. In verkiezingstijd gaat dit sneller.

Aanvulling registratieverzoek

Een politieke partij heeft de mogelijkheid om de documenten die bij het verzoek moeten worden ingediend eventueel aan te vullen of te herstellen. Op de laatste dag van registratie moet het verzoek echter volledig zijn. Is een verzoek dan incompleet, dan zal de partij met deze aanduiding niet aan de eerstvolgende verkiezing mee kunnen doen. Elk waterschap publiceert de beslissing van het centraal stembureau op een wijze die voor dat waterschap gebruikelijk is. Zie Kieswet art. G 2a.

Verbieden politieke partij

Het staat burgers vrij om een politieke partij op te richten. Dit recht is gebaseerd op de grondwettelijke vrijheid van vereniging. Nederland kent geen preventief toezicht op politieke partijen of op wat zij zeggen.
Alleen de rechter kan, op verzoek van het Openbaar Ministerie, bepalen of een politieke partij verboden moet worden. Volgens het Burgerlijk Wetboek kan de rechter een rechtspersoon ontbinden waarvan de werkzaamheid of het doel in strijd is met de openbare orde.

Wijziging naam politieke partij

Als een al geregistreerde partij onder een andere naam verder wil gaan, dan kan een schriftelijk wijzigingsverzoek bij het centraal stembureau van het waterschap worden ingediend. De beoordeling van dat verzoek vindt op dezelfde wijze plaats als de beoordeling van een registratieverzoek van een aanduiding. Een waarborgsom hoeft echter niet te worden betaald. 
Zie Kieswet art. G 2.

Beroep tegen goedkeuring of weigering aanduidingen

Belanghebbenden kunnen rechtstreeks in beroep gaan tegen de goedkeuring of afwijzing van een registratieverzoek door het centraal stembureau van het waterschap. Het beroepschrift moet in tweevoud worden ingediend bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Het beroepschrift moet uiterlijk op de zesde dag na publicatie van het besluit door het centraal stembureau worden ingediend. Zie Kieswet art. G 5.