Tellen van de stemmen

Na afloop van de stemming tellen de leden van elk stembureau (handmatig) de in dat stembureau uitgebrachte stemmen. De leden van het stembureau kunnen bij het tellen van de stemmen geholpen worden door plaatsvervangende leden. Geïnteresseerde kiezers kunnen bij het tellen van de stemmen zijn.

(Beeldtitel: Tellen van de stemmen. Mensen staan in een stembureau. Een man en een vrouw legen een stembus. Een rood ingekleurd stemvakje. Een man:)

RUSTIGE MUZIEK

's Avonds om negen uur verklaart de voorzitter van het stembureau de stemming gesloten. Het stembureau blijft overigens open want kiezers kunnen aanwezig zijn bij het tellen van de stemmen.
Wat als eerste gebeurt, is dat de niet gebruikte stembiljetten de onbruikbaar gestempelde stembiljetten, de stempassen de volmachtbewijzen worden ingepakt en verzegeld en pas daarna wordt de stembus geopend.

(Een stapel biljetten stroomt uit een stembus.)

De stembus wordt geleegd en de stembiljetten worden per partij gerangschikt en binnen de partij op lijsttrekker en op overige kandidaten.
Daarna begint het telproces.

(In een razend tempo sorteren mensen papieren en leggen ze op tafeltjes. Beeldtekst: Proces-verbaal.)

DE RUSTIGE MUZIEK SPEELT VERDER

Als het tellen van de stemmen klaar is, dan wordt het proces-verbaal opgemaakt.
De totalen worden voorgelezen door de voorzitter van het stembureau.
Wanneer er kiezers zijn die bezwaren hebben dan moeten die bezwaren in het proces-verbaal worden opgenomen.
Als dat allemaal klaar is dan ondertekenen de leden van het stembureau het proces-verbaal.
Daarna worden alle stembescheiden ingepakt en overgebracht naar het stadhuis voor verdere verwerking.

(De mensen verlaten het stembureau. Het licht gaat uit. Beeldtekst: Kiesraad. www.kiesraad.nl.)

DE RUSTIGE MUZIEK SPEELT VERDER EN STOPT DAN

Beeld: Kiesraad

De voorzitter bewaakt de orde tijdens de stemming en tijdens het tellen van de stemmen. Zie Kieswet art. J. 35 en Kieswet art. J 37.

Nadat de stemming om 21.00 uur is geëindigd, begint het stembureau met het tellen en vervolgens verzegelen van alle ingeleverde materialen (stempassen, volmachtbewijzen en kiezerspassen) en de niet-gebruikte stembiljetten. Pas als dat achter de rug is, wordt de stembus geopend en worden de stembiljetten geteld.

Tellen stembiljetten

De stembureauleden tellen de aantallen uitgebrachte geldige stemmen op kandidaten, blanco stemmen en ongeldige stemmen, het aantal stemmen per lijst en het aantal stemmen per kandidaat. Ongeldig zijn de stembiljetten waarop meer dan één witte stip rood is gemaakt of waarop bijvoegingen zijn geplaatst waardoor de kiezer kan worden geïdentificeerd. Ook noteren de leden van het stembureau of er een verschil is tussen het aantal tot de stemming toegelaten kiezers en het aantal in de stembus aangetroffen stembiljetten. Zo mogelijk geven zij een verklaring voor eventuele verschillen. Daarnaast stellen de leden van het stembureau de aantallen geldige stempassen, kiezerspassen en volmachtbewijzen vast. Al deze gegevens worden in het proces-verbaal genoteerd.

Bezwaren in proces-verbaal

Tijdens de zitting van het stembureau kunnen aanwezigen desgewenst bezwaren naar voren brengen. Het stembureau neemt de bezwaren op in het proces-verbaal. Als alle stemmen zijn geteld en het proces-verbaal is ingevuld, ondertekenen de aanwezige (ook plaatsvervangende) stembureauleden het proces-verbaal. Daarna wordt het proces-verbaal, samen met de in pakken gebundelde stembiljetten en andere verkiezingsbescheiden naar het gemeentehuis gebracht.
 

Vaststellen stemtotalen gemeente

Als de gemeente alle processen-verbaal van de stembureaus heeft ontvangen, stellen gemeenteambtenaren vast hoeveel stemmen er in de gemeente op alle partijen en op elke afzonderlijke kandidaat zijn uitgebracht. Het resultaat van deze optelling leggen zij vast in een formulier dat een ambtenaar naar het hoofdstembureau brengt, samen met de processen-verbaal van de stembureaus. Daarnaast worden de processen-verbaal gepubliceerd op de website van de gemeente. Afschriften van dit formulier en de processen-verbaal worden ter inzage gelegd in het gemeentehuis.

Zitting hoofdstembureaus

Enkele dagen na de stemming stellen de twintig hoofdstembureaus in een openbare vergadering het totaal aantal uitgebrachte stemmen, de aantallen stemmen per lijst en per kandidaat vast in hun kieskring. Dit gebeurt op basis van de per gemeente vastgestelde aantallen stemmen. De hoofdstembureaus stellen ook het aantal verschillen tussen toegelaten kiezers en in de stembus aangetroffen stembiljetten vast en de hiervoor gegeven verklaringen. Op deze zitting kunnen aanwezigen eventuele bezwaren inbrengen. De bezwaren worden in het proces-verbaal opgenomen. De hoofdstembureaus brengen het proces-verbaal naar het centraal stembureau (de Kiesraad).  Ook publiceren de hoofdstembureaus het proces-verbaal (met weglating van de ondertekening) van de zitting over het tellen van de stemmen op internet.

Uitslagberekening centraal stembureau

Het centraal stembureau berekent op basis van de processen-verbaal van de twintig hoofdstembureaus de uitslag van de verkiezing. Zie Kieswet art. P 1. Verder wijst het centraal stembureau de zetels toe aan de verschillende kandidaten, rekening houdend met uitgebrachte voorkeurstemmen. Zie verder bekendmaking uitslag.