Advies over wetsvoorstel programmatuur verkiezingsuitslagen
De Kiesraad adviseert positief over het conceptwetsvoorstel programmatuur verkiezingsuitslagen. Dit conceptwetsvoorstel maakt de Kiesraad verantwoordelijk voor het beheer en de beveiliging van de programmatuur voor de berekening en vaststelling van de verkiezingsuitslagen. Ook stelt het conceptwetsvoorstel het gebruik van de programmatuur verplicht.
De voorgestelde regeling is onderdeel van een transitietraject. Dit traject heeft als inzet dat de Kiesraad een sterkere rol krijgt in het verkiezingsproces.
Verantwoordelijkheden
De Kiesraad, de gemeenten die zorgen voor de ICT-voorzieningen, en de gebruikers van de uitslagprogrammatuur krijgen in het wetsvoorstel duidelijke verantwoordelijkheden en bevoegdheden voor het beheer, aansluiting en gebruik van de programmatuur. De Kiesraad vindt dit positief. Zelf krijgt de Kiesraad als beheerder onder andere de bevoegdheid om aansluit- en gebruiksvoorschriften op te stellen en bevoegdheden om te zorgen voor naleving van dat voorschriften.
Verplicht gebruik uitslagprogrammatuur
Het gebruik van programmatuur bij het berekenen en vaststellen van de verkiezingsuitslag wordt verplicht voor het gemeentelijk stembureau, het nationaal briefstembureau en het centraal stembureau. De Kiesraad vindt dit een goede ontwikkeling. Voor het vertrouwen in het verkiezingsproces is het van groot belang dat er een betrouwbare verkiezingsuitslag wordt vastgesteld. Dit wordt bevorderd door het verplicht gebruik van uitslagprogrammatuur en het stellen van voorschriften voor het juiste gebruik.
Digitale bestanden uitslagen
De ontsluiting van de digitale bestanden van de uitslagen vergroot de transparantie van het telproces. Daardoor wordt het mogelijk om de uitslagen op alle niveaus inzichtelijker te maken dan alleen met de papieren processen-verbaal mogelijk is. Op basis van de digitale bestanden is het bovendien mogelijk om meer controles op de tellingen uit te voeren. De Kiesraad vraagt de minister in dit verband te regelen in de Kieswet dat de verkiezingsuitslag niet alleen wordt vastgesteld op basis van de uitslagen die de programmatuur vaststelt. Maar dat altijd ook een handmatige controle wordt uitgevoerd.
Bevoegdheid minister BZK
In het advies vraagt de Kiesraad aandacht voor een onderdeel van het wetsvoorstel dat de minister van BZK (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) bevoegdheden geeft ten aanzien van het (onderbreken van het) gebruik van de programmatuur. Omdat de Kiesraad eindverantwoordelijk is voor het beheer en de beveiliging van de uitslagprogrammatuur vraagt de Kiesraad de minister deze bevoegdheid alleen in te zetten in uitzonderlijke situaties en na overleg met de Kiesraad.
Verder vindt de Kiesraad het belangrijk dat enkele onderdelen van het wetsvoorstel nog nader wordt uitgewerkt en geduid in lagere regelgeving.