Evaluatie Plasterk van Tweede Kamerverkiezing 2017

De processen-verbaal van de stembureaus moeten in de toekomst gepubliceerd worden op internet, bepleit minister Plasterk van BZK in zijn evaluatie van de Tweede Kamerverkiezing 2017. Dit is in lijn met wat de Kiesraad onlangs in zijn evaluatie adviseerde. Ook volgt hij de Kiesraad in o.a. zijn pleidooi voor experimenten met een kleiner stembiljet. Dat is makkelijker en sneller te tellen. Het stemmen voor Nederlandse kiezers in het buitenland wil hij verbeteren. De minister heeft, schrijft hij in de evaluatie, onderzoek laten doen naar fouten die gemaakt zijn door het hoofdstembureau Den Bosch in de vaststelling van de uitslag.

Beeld: Dirk Hol Mediatheek Rijksoverheid

Ruim 8.700 stemmen waren niet meegenomen in de verkiezingsuitslag. Uit onderzoek door de Kiesraad blijkt nu dat ook in zeven andere kieskringen in totaal iets meer dan 300 stemmen niet zijn meegeteld. Dit is een ernstige constatering, schrijft de minister. De geconstateerde verschillen, zouden echter niet tot een andere zetelverdeling tussen partijen hebben geleid, heeft de Kiesraad doorgerekend.

Gemeenteraadsverkiezingen

Enkele verbeteringen van het verkiezingsproces kunnen nog voor de gemeenteraadsverkiezingen worden doorgevoerd, schrijft Plasterk. Zo biedt de Tijdelijke Experimentenwet de mogelijkheid om te experimenteren met het centraal tellen van de stemmen. De minister hoopt dat gemeenten hiervan gebruik maken en zich hiervoor aanmelden. Voor de meeste verbeteringen die Plasterk voor ogen heeft is echter een wijziging van de Kieswet nodig.

Stemmen voor kiezers in het buitenland

Plasterk wil het stemproces voor kiezers in het buitenland verbeteren. Zo kan het aantal ongeldige stemmen worden teruggebracht, door bijvoorbeeld toe te staan dat stembiljetten met een willekeurige kleur mogen worden ingevuld. Enkele andere verbeteringen zijn al in gang gezet, zoals de permanente registratie van kiezers in het buitenland. De uitvoering van de organisatie van de verkiezing voor deze groep blijft wat de minister betreft bij de gemeente Den Haag belegd.

Digitale hulpmiddelen

In zijn evaluatie gaat Plasterk in op het gebruik van een StembureauApp, door een vijftal gemeenten. Hiermee werd o.a. gecontroleerd of een stempas van een kiezers voorkomt in het register ongeldige stempassen. De werking van deze app dient transparant en controleerbaar te zijn, schrijft de minister. De eisen waaraan het moet voldoen, dienen in wet- en regelgeving te worden vastgelegd. Tevens gaat Plasterk in op het gebruik van digitale (hulp)middelen ter berekening van de uitslag. De eisen waaraan deze moeten voldoen, dienen periodiek herijkt te worden, stelt hij. Hierbij moeten onafhankelijke deskundigen worden betrokken.